Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Fen - Edebiyat Fakültesi, Sanat Tarihi Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2015
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: AYŞE ERTÜRK
Danışman: SELMAN CAN
Özet:Batılılaşma dönemi İstanbul camileri gerek plan şeması gerekse de süsleme programları açısından klasik dönem Osmanlı camilerinden büyük farklılıklar gösterir. Bu dönemin siyasi, sosyal ve kültürel ortamı mimaride yeni tercihleri ortaya çıkarırken mimariye bağlı süslemeyi de batı etkisi altına almıştır. Sanatta batıya açılış 18. yüzyılda kendisini hissettirmeye başlamış ancak 19. yüzyılda daha da görünür olmuştur. Özellikle yabancı mimarlar Osmanlı mimarisindeki batı etkisinin artmasında etkili olmuştur. Geç dönem Osmanlı mimarlığı üzerine yapılan çalışmalar sanat tarihi ve mimarlık tarihi araştırmacılarının son dönemde ilgi gösterdiği bir alandır. Uzun bir süre ihmal edilen bu döneme ilişkin yayınların sayısı ve niteliği bugüne kadar detaylı olarak incelenmemiş bir konudur. Yaptığımız çalışmada geç dönem İstanbul camileri 19. yüzyıl ile sınırlı tutulmuş, 18. yüzyıla ilişkin de genel bir bibliyografya ön hazırlık olarak sunulmuştur. Bibliyografya çalışmamızı Türkiye’de yayınlanmış 1950 ile 2014 yılları arasındaki yayınlarla sınırlandırdık. 1950’yi başlangıç olarak belirlememizde Türkiye’de sanat tarihi disiplini bu tarihlerden sonra yerleşmiş olmaya başlamasından kaynaklanmaştır. Bu tarih öncesine ilişkin sınırlı sayıdaki yayına da değerlendirme ve sonuç bölümde yer verilmiştir. Araştrma kapsamında Türkiye’de yayınlanmış kitap, makale, sempzoyum ve konferans bildirileri ile tez çalışmaları derlenmiştir. Çalışmamızda kullanılan kaynaklar önce kendi içinde kitaplar, makaleler, tezler, sempozyum ve konferans bildirileri olarak bölümlere ayrılmıştır. Daha sonra her bir bölüm içinde de yayınlar yazarların soyisimlerine göre alfabetik olarak sıralanmıştır. Çalışmamız giriş dahil altı bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde konuya giriş yapılmış, kapsam ve çalışma yöntemi üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde 19. Yüzyıl İstanbul camileri üzerine yapılan yayınların analizleri yapılmıştır. Bu bölümde doğrudan yapılan yayınların, mimari anlayışı, sosyokültürel yapısı, mimarları, şehircilik anlayışına ilişkin yayınların analizlari yapılmıştır. Üçüncü bölümde 19. Yüzyılda İstanbul’da inşa edilen camilerin tanıtımları yapılmıştır. Dördüncü bölümde 18. Yüzyıl İstanbul camilerine ilişkin seçme bir bibliyografyaya yer verilmiştir. Beşinci bölüm kendi içinde kitaplar, makaleler, sempozyum ve konferans bildirileri ve tez çalışmaları olarak dört bölüme ayrılmıştır. Altıncı bölüm çalışmamızın değerlendirme ve sonuç bölümünü oluşturmaktadır. Söz konusu bölümde 19. yüzyıl İstanbul camileri üzerine yapılan yayınların 1950’den 2014’e kadar genel seyri değerlendirilmiş, yapılar bazında rakamsal olarak bir liste çıkarılmış ve ayrıca hakkında yayın yapılan camilerin İstanbul geneline dağılımını gösteren bir harita da hazırlanmıştır. ABSTRACT During the Westernization period the mosques of Istanbul vary greatly in its plan, structure and also by its decorative designing from those of the classical period of the Ottoman mosques. This periods political, social and cultural aspects has made an influence to new preferences in architecture and has been elicited by the Western influence. The introduction to Western art has begun in the 18th century however, it has been visible and evident in the 19th century. The foreign architects in particular has made a Western influence to the Ottoman archıtecture. Late period of the Ottoman architecture studies for the History of Art and Architecture is an area where researchers showed an interest in the recent years. The number of publications concerning this period has been neglected to be examined for a long time. Our study has been limited to late 19th century mosques of Istanbul, a general bibliography for the 18th Century has also presented. The bibliography work has been limited to the publications published between 1950 and 2014 in Turkey. The reason of starting the study period from the 1950 is that it is the start of the art history discipline in Turkey. A limited amount of publications related to the prehistory has been provided in the evaluation and results. In this scientıfıc research publıshed books, journal articles, theses research, conference proceedings and symposıum data’s from Turkey has been compiled. Sources of used books before their study, articles, theses, is divided into sections as symposium and conferences. Alphabetical order according to last name of the author of publications in each section has been listed. In addition, the general characteristics of the late Ottoman mosque was placed at the heading of the thesis with specific lines. Our study consists of four chapters including the introduction. After the introduction of similar scope of work in the introduction of bibliography, detailed focus and working methods has been provided. In the second part, the general characteristics of style and decoration programs of the late mosque has been focused. The third section contains the publications that make up the main body of the thesis. This chapter has been divided ınto four sectıons whıch ıncludes the ınformatıon and data from books, artıcles, symposıa and conference papers. The fourth section is the result of our study and evaluation section. In the said section of the 19th century Istanbul mosque of publications on the 1950 assessed the general course until 2014, numerical list on the architecture has been listed and a map has also been prepared showing the distribution of the mosque, which was broadcasting about Istanbul in general.