Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Hukuk Fakültesi, Kamu Hukuku Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2003
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: SAİM TUĞRUL
Danışman: SELAHATTİN AKKUŞ
Özet:Mülkiyet hakkı, insanın temel haklarından birsi olup, en kısa şekli ile, “malik ile şey arasındaki ilişki” olarak tanımlanmaktadır. Malikine elde bulundurma, kullanma, yaralanma, tasarrufta bulunma, elden çıkarma ve müdahaleleri önleme yetkilerini tanımaktadır. Mülkiyet hakkının doğuşu ve tarihsel gelişiminin tayini, insanlık tarihinin en zor meselelerinden birisidir. Yüzyıllar boyunca, sosyal yaşamı daha ileriye götürmek için çalışan insanlar, eski çağlardan beri mülkiyeti, 19 ncu yüzyılın ortalarına kadar, kutsal ve dokunulamaz bir hak olarak, kabul etmişlerdir. Ancak, bu hak üzerine tartışmalar 19 ncu yüzyılda yoğunlaşmış olup, batı’da hukuk ve iktisadi hayat yavaş yavaş bireycilikten, sosyal bir düzene doğru gelişmiştir. Bu değişim, 1789 Bildirisi’nin oluşturduğu liberal düzenin temeli olan mülkiyet hakkını da etkilemiş ve malikin yetkileri, 19 ncu yüzyılın 2 nci yarısından itibaren günümüze kadar sürekli bir biçimde kısıntıya uğramıştır. Günümüzde artık, çağdaş batı anayasalarında mülkiyet sınırsız bir hak değil, sosyal bir haktır. Hukukumuz açısından, batı anlayışına uygun insan hakları bilinci, Cumhuriyet döneminde gelişmiştir. 1924 Anayasası’nda Türklerin tabi haklarından sayılan Mülkiyet Hakkı, 1921 Anayasası’nda ise, sosyal bir hak olarak düzenlenmiş ve kamu yararı nedeni ile sınırlanabileceği belirtilmiştir. 1982 Anayasası’nda klasik haklar arasında düzenlenmekle beraber, mahiyeti itibarı ile, sosyal bir haktır. Her dönemde özgürlüğün temel şartı olarak görülen mülkiyet hakkı, sosyal bir haktır ve ancak kamu yararı nedeni ile sınırlandırılabilir. Bununla birlikte, bu kısıtlamalar hakkın özüne dokunmamalı, demokratik ve laik cumhuriyetin gereklerine aykırı olmamalıdır. Kamu yararı ile, kişilerin yararı arasında adil bir denge kurulmalıdır. ABSTRACT PROPRIETOR’S RIGHTS FROM PUBLIC LAW POINT OF VIEW AND THE RESTRICTIONS OVER THEREOF Proprietor’s Rights is one of the fundamental rights of humans and can be defined in the simplest way as “the interrrelation between owner and the thing”. The right offers the owner wish to keep it at hand or utilize it or make legal transactions over it or delegate it or prevent it from being intervened. Origin of the right and the specification of its historical development is one of the hardest issues of humanity. For many centuries beginning from ancient periods till the middles of 19th century, mankind which is trying to develop the social life to a further level, has accepted the right as sacred and immuned to any intervention. However, disputes over the issue have intensified in the 19th century and the life in the West has gradually evolved from individualism towards social life. This evolution has affected the proprietor’s rights which has become one of the pillars of 1789 Declaration and beginning from the second half of the 19th century, till now, the proprietor’s rihgt’s has permanently been affected and expossed to restrictions. Thus, in the modern Constitutions of today’s world, it is not an unrestricted right but a social right. From Turkish law point of view, notion of human rights compatible with that of the Western equivalents has been developed in the Republican period. Proprietor’s rights which had been accepted in 1924 Constitution, as one of the natural rights of Turkish people, had been classified in 1921 Constitution as a social right and it had been accepted that it could be confined due to public interest reasons. It has again been accepted as a social right recently, despite the fact that it had been classified as a classical right in 1982 Constitution. Proprietor’s rights which has always been accepted as the pillar of civil liberties is a social right and can only be confined due to public interest reasons. Nevertheless, those restrictions shall not be against the principles of democratic and secularist Republic and there should be seeked a proper balance between the public interests and the rights of individuals.