Mehmet Akif Ersoy’un Dini-Sosyal ıslahatçılığı


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2011

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Osman Kılıçoğlu

Danışman: ALİ COŞKUN

Özet:

MEHMET AKİF ERSOY’UN DİNİ-SOSYAL ISLAHATÇILIĞI Mehmet Akif Ersoy; Osmanlı Devleti’nin son dönemlerinde ve Milli Mücadele yıllarında yaşamış, milletin geleceğine yön vermeye çalışmış önemli şahsiyetlerden birisidir. Mehmet Akif Ersoy genel olarak edebiyatçı ve şair kimliğiyle tanınmakla beraber o, din adamı kimliğine de sahip olan önder bir şahsiyettir. Mehmet Akif Ersoy, İslamcı düşünce içinde toplumu çağdaşlaşma, kalkınma ve ayağa kaldırma adına dini değişim sorunu karşısında çeşitli çözümler ortaya koymuştur. Bu sorunların büyük kısmı günümüzde kısmen de olsa hala güncelliğini korumaktadır. Bu sorunlar için sunmuş olduğu çözümler Akif’in ağırlıklı olarak yedi kitaptan oluşan “Safahat” ında yer almakla beraber o dönemde yayınlanmış tüm eserleri genel olarak bu çerçeve üzerine oturtulmuş özgün fikirlerdir. Tezimizin konusunu da şairin ele almış olduğu bu problemler ve bu problemlere sunmuş olduğu çözümlerdir. Tezimizin birinci bölümünde Akif’in hayatını ele almaya çalıştık. Bu bölümde kullanılan kaynaklar Akif’i görmüş ve onunla arkadaşlık etmiş kişilerin yazdığı eserlerden seçilmeye gayret edilmiştir. Yaşadığı dönem ve eserleri bölümünü özgün kılan başlığımız “Etkilendikleri ve Etkileri” başlıklı kısımdır. İkinci bölümde ise Akif’in neşrettiği bütün eserlerden istifade etmeye çalışılarak din ve dinin toplumsal fonksiyonları, dinin toplumsal kurumlar üzerindeki etkisi, aile eğitim, iktisat ve siyaset-devlet başlıklarında incelenmeye çalışılmıştır. Üçüncü bölümde ise İslam dini bağlamında Akif’in İslam anlayışı ve Kur’an’a bakış açısı, İslami manada bozulmuş olan çeşitli kurumlar (tarikat gibi), İslam’ın sonradan eklenmiş bütün unsurlardan arındırılması yönündeki fikirleri ele alınmaya çalışılmıştır. Bu açıdan değerlendirmek gerekirse ikinci bölümdeki başlıklar din sosyolojisi, üçüncü bölümdeki başlıklar ise İslam sosyolojisi bağlamında değerlendirilmiştir. ABSTRACT MEHMET AKİF ERSOY’S RELİGİO SOCİAL REFORMATİONS This thesis is composed of Introduction, three Chapters, Conclusion and Bibliograpy. In Introduction we dealt with the topic, aim, importance, hypotesis, method, related literature and key terms of the thesis. In the first chapter we dealt with the life, books and influence of Mehmet Akif Ersoy. In the second chapter we dealt with the idea of Religion and Society of Mehmet Akif Ersoy. İn this framework we searched his idea of religion, family, education, economy, politics and lesiuere time institutions and their fonctions and roles in society. In the third chapter we examined the idea of religio-social reformation of Mehmet Akif Ersoy. Finally in conclusion we discerned Mehmet Akif as ‘modern İslamist’ in the İslamic Reform, Renewal and Revival process and tradition.