İstanbul Askeri Müzesinde bulunan 16. ve 17. yy. Osmanlı kalkanları (bezeme özellikleri)


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, Geleneksel Türk Sanatları Anasanat Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Burcu Güleç

Danışman: Metin Erkan Kafkas

Özet:

İnsan ve tüm yaşam formlarının refleks olarak uyguladıkları, gen haritalarında yaradılış olarak var olan bazı davranış şekilleri vardır. Bunların en başında ‘hayatta kalma’ gelir. Bildiğimiz tüm canlılar hayatta kalabilme adına evrimleşmiş ve bu süreçte paralel olarak savunma adı altında bir davranış şekli geliştirmişlerdir. Varoluştan bu yana insanlar doğaya ve diğer canlılara karşı kendini korumak zorunda kalmıştır. Bu durum silahların ve koruyucu malzemelerin bulunmasına ve yıllar içinde gelişim göstermesine neden olmuştur. Osmanlı İmparatorluğu’ nun günümüze kadar devam eden varlığı, çeşitli yönleri ile ele alınarak dünya genelinde birçok eser yazılmıştır. Askeri Kültür’ün de işlendiği bu eserlerde 1299 – 1915 tarihleri arasındaki zaferler, yenilgiler ve bunlara bağlı olarak Askeri Teşkilat, Ordu ve Donanma, Lojistik, Taktik ve Strateji konularına da yer verilmiştir. Fakat askeri kültürün en önemli unsurlarından olan silahlar konusuna ise, bir yanda çok eski bir silah kültürümüz bulunmasına, diğer yanda silahla bütünleşen bir hayat görüşümüz olmasına rağmen çok az değinilmemiştir. Osmanlının silahlar konusunda ki geniş ve gelişmiş kültür anlayışının yanında günümüzde de bu silahları belgeleyecek örnekler bulunmaktadır. Özellikle İstanbul Askeri Müzesi’nde bulunan Osmanlı Savunma Silahları’ ndan olan kalkanlar çok zengin bir kaynaktır. Savaşlarda düşmanın öldürücü darbelerinden korunmak için kullanılan kalkanlar, üzerlerinde dönemin süslemeleri ile paralellik gösteren dikkat çekici bezemelerin de bulunduğu birer sanat eseridir. Bunların özel olarak incelenmesi gereklidir. Bu nedenle kalkan örnekleri kullanılan malzeme, üretim ve süsleme tekniği, biçim, renk ve tezyini özellikleri açısından detaylı olarak belgelenmeye ve tanıtılmaya çalışılmıştır. Müze koleksiyonundaki 16. Ve 17. Yüzyıla ait kalkanların fotoğraf çekimleri yapılmış, döneme ait figürler ve desenler çizilerek çalışmaya yansıtılmıştır. -------------------- There are some forms of behavior that exist as a creation in gene maps that are applied as reflex by human and all life forms ‘Survival’ comes first. All living things that we know evolved in order to survive, and in parallel, they developed a behavior called defense. Since existence, humans have had to protect themselves against nature and other living things. This has led to the discovery of weapons and protective materials and development over the years. The existence of the Ottoman Empire to the present day has been handled in various aspects and many works have been written all over the world. However, the issue of weapons, which is one of the most important elements of the military culture, has not been mentioned very little although we have a very old weapon culture on the one hand and a life view that integrates with the weapon on the other. For this reason, it has been tried to document and introduce shield samples in detail in terms of the materials used, production and decoration techniques, shape, color and decoration characteristics. Photographs of the 16th and 17th century shields in the museum collection were made and the figures and patterns of the period were drawn and reflected in the study.