OKUN YASASI, ASİMETRİ ve İŞ ÇEVRİMLERİNİN ANALİZİ: MARKOV DEĞİŞİM MODELLERİTÜRKİYE EKONOMİSİNDE BÜYÜME VE İŞSİZLİK ARASINDAKİ İLİŞKİ


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ekonometri Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: DOĞUKAN SÜZER

Danışman: Şevket Işıl Akgül

Özet:

İlk kez 1962 yılında Amerika ekonomisi için işsizlik ve büyüme arasındaki ilişkiyi inceleyen Arthur M. Okun, bu iki değişken arasındaki ilişkiyi simetrik kabul etmiş , bunu takiben yapılan çalışmaların birçoğunda da bu iki değişken arasındaki ilişkinin simetrik olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Ancak son yıllarda bu iki değişken arasındaki ilişkinin simetrik olmayabileceği, diğer bir deyişle büyümenin işsizlik üzerinde yarattığı etkinin ekonominin daralma ve genişleme dönemlerinde aynı olmayabileceği üzerinde durulmuş ve bu kapsamda çeşitli çalışmalar yapılmıştır. Bu çalışmada, Türkiye ekonomisi için işsizlik ve büyüme arasındaki ilişkinin Okun Yasası çerçevesinde simetrik olup olmadığı, 2005-2018 dönemi aylık verileriyle araştırılmıştır. İlk olarak, Okun’un çalışmasındaki yaklaşım izlenerek Fark ve Açık Denklemleri yardımı ile değişkenlerin tahmininde klasik doğrusal zaman serisi teknikleri kullanılarak iki değişken arasındaki simetrik ilişki incelenmiş, daha sonra bu iki değişken arasındaki simetrik olmayan ilişkiyi incelemek için Markov Rejim Değişim modellerinden yararlanılmıştır. Doğrusal modeller ile yapılan analizler sonucunda, analiz döneminde Türkiye ekonomisi için NAIRU değeri %10,16 olarak belirlenmiştir. Çalışmanın bulguları, bu iki değişken için Markov Rejim Değişim modellerinin doğrusal modellere göre daha iyi sonuçlar verdiğini, büyümenin işsizlik üzerindeki etkisinin ekonominin genişleme ve daralma dönemlerinde farklı olduğunu ve Türkiye ekonomisi için büyümenin, istihdam yaratmak konusunda yeterince etkili olmadığını, ayrıca rejim dağılımlarının Okun Yasası’nı destekler özellikte olduğunu ortaya koymuştur . Her iki rejimde de, yani ekonominin genişleme ve daralma evrelerinde işsizlik ve büyüme arasında çoğunlukla ters ilişkinin varlığı ortaya çıkmış, özellikle ekonominin krizde olduğu ve daralmanın yoğun hissedildiği dönemlerde işsizlik oranlarının hızla arttığını göstermiştir. -------------------- Arthur M. Okun, who firstly examined the relationship between unemployment and growth for the American economy in 1962, accepted the relationship between these two variables as symmetrical and in the following empirical studies, domestic and foreign, it was concluded that the relationship between these two variables was also considered symmetrical. However, some empirical studies in recent years have shown that the relationship between these two variables may not be symmetrical; stated in other words it has shown that the impact of growth on unemployment may not be the same during the constriction and recession periods of the economy. In this study, the relationship between unemployment and the growth of Turkey's economy was analyzed within the framework of Okun's Law with the Differences and Gap Equations by the monthly data of 2005-2018. Firstly, in the estimation of variables as applied by Okun's study, the symmetric relationship between two variables is analyzed using classical linear time series techniques; then Markov Regime Switching models were used to analyze the asymmetrical relationship between these two variables. The value of NAIRU for Turkey's economy has been determined as 10,16% as well. The results of the study showed that the Markov Regime Switching models gave better results in analyzing the relationship between two variables compared to the linear models. Also the impact of economic growth on umemployment differs during periods of economic expansion and contraction and also that Turkey’s growth of economy is not sufficiently effective in creating employment. The study also showed that the regime distributions support Okun’s Law. In both these regimes, during the growth and recession stages of the economy, it is concluded that there is inverse relationship between unemployment and the growth of the economy. They have also shown that unemployment rates have increased rapidly, especially in times of economic crisis and contraction.