Farabi’de ruhun ölümsüzlüğü


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2004

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Betül Dişli

Danışman: İLHAN KUTLUER

Özet:

Fârâbî'nin ruhun ölümsüzlüğü hakkındaki görüşünü ortaya koymak için, onun metafizik, psikoloji, ahlâk ve siyâset felsefesi alanlarındaki görüşlerinden istifade etmek zorunludur. Bu alanlar filozofun felsefî sisteminin bütünleyici parçaları durumundadır ve ruh (nefs) kavramı da bu alanların tümünün ve dolayısıyla Fârâbî'nin felsefî sisteminin merkezinde yer almaktadır. Özellikle ruhun düşünme ve bilme gücü olan nâtıkaya sistemi içinde özel bir yer veren filozof, ölümsüzlük düşüncesinde de akıl teorisini temel alır. Fârâbî, insanın bu dünyadaki ve öbür dünyadaki mutluluğunu aklî gelişimine bağlar; filozofun ölümsüzlük anlayışının en önemli ve orjinal özelliği, ölümsüzlüğün kazanılan bir şey olarak anlaşılmasıdır. Fârâbî dünyada tercih ettikleri yaşantı bakımından üç ayrı insan tipi belirler: erdemli, fâsık ve câhil. Bu üç ayrı insan tipinden her biri kendisine benzeyen diğer insanlarla bir arada yaşayarak bir topluluk oluşturduğunda, üç farklı toplum tipi ortaya çıkar: Erdemli toplum, fâsık toplum ve câhil toplum. Fârâbî bu sınıflandırmayı siyâset ve ahlâk felsefesine temel aldığı gibi, ruhun ölümden sonraki durumunu da bu sınıflandırmaya paralel olarak açıklamıştır. Yani Fârâbî'nin siyâset felsefesinin temeli olan toplum sınıflandırması, ölüm sonrası hayat için de belirleyici olmaktadır. Ruhun bu dünyadaki hayatı ile ölümden sonraki âkıbeti arasında tam bir paralellik kuran filozof, böylece bir bakıma yeryüzündeki toplumsal statüleri ölüm sonrasında da devam ettirmiş olmaktadır. ABSTRACT Concept of nafs is very important in al-Farabi's metaphysics, psychology, ethics, and political philosophy. At the heart of al-Farabi's philosophical system lies the theory of the intellect. He sees human happiness and immortality in the life of the intellect, or in the actualization of the human intellect. According to al-Farabi a human-being uses his reason for realizing his end or the ultimate perfection possible for his nature. Al-Farabi determines three different human-being types: virtuous (al-fadil), wicked or immoral (al-fasik) and ignorant (al-cahil). These three types of human set up three different types of society: virtuous society, wicked or immoral society and ignorant society. Al- Farabi explains his thought of immortality according to this classification of communities. This classification is the basis of his political philosophy and afterlife (maad) theory.