Öğretmenlerin değer yargılarının eğitim süreçlerine etkilerinin incelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2009

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: NERGİS TOKMAK

Danışman: AYŞEN BAKİOĞLU

Özet:

Araştırma ilköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin eğitim süreçleri açısından kişisel değer yargılarını ve eğitim üzerindeki etkilerini belirlemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırma nitel araştırma türünde olup, verilerin toplanmasında yüz yüze görüşme yöntemi kullanılmıştır. Veri toplama aracı olarak araştırmacının geliştirmiş olduğu yarı yapılandırılmış bir görüşme formu kullanılmıştır. Görüşme sorularının geliştirilmesinde, öncelikle alan yazını taranmış ve okumalar yapılmıştır. Bu okumalar doğrultusunda görüşme soruları oluşturulmuştur. Uzman görüşleri alınarak ve soruların pilot uygulaması yapılarak görüşme soruları geliştirilmiş ve son şekli verilmiştir. Araştırmanın çalışma grubu İstanbul ili Anadolu yakası Maltepe ilçesi genelinde bulunan 10 ilköğretim okulundan olmak üzere toplam 40 öğretmenden oluşmaktadır. Araştırmada probleme taraf olabilecek bireylerin çeşitliliğini maksimum derecede yansıtmak amacıyla, maksimum çeşitlilik örneklemesi tercih edilmiştir. Maksimum çeşitliliğe dayalı örneklem oluşturmada amaç, genelleme yapmak değil, aksine çeşitlilik arz eden durumlar arasında ortak ya da paylaşılan durumlar olup olmadığını ortaya koymaktır (Yıldırım ve Şimşek, 2000: 70). Görüşmeler 2007-2008 öğretim yılında gerçekleştirilmiştir. Görüşmelerden elde edilen veriler görüşmeler birçok kez okunarak kategorileştirilmiş ve içerik analizi yoluyla değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda, öğretmenlerin eğitim süreçleri açısından (disiplin, öğrenci değerlendirilmesi, öğretmen performansının değerlendirilmesi, insan ilişkileri ) farklı değer yargılarına sahip olduğu ve bu farklılıkların zaman zaman öğretmenler arasında anlaşmazlıklara ve çatışmalara sebep olduğu belirlenmiştir. Aynı zamanda öğretmenlerin farklı değer yargılarına sahip olmasının öğrenciler üzerinde daha çok olumsuz etkiler yarattığı da görüşmeye katılan öğretmenlerin ifadelerinden anlaşılmaktadır. Her ne kadar eğitimde benzer uygulamalar yapılması için yasa ve yönetmelikler çıkarılsa da, pratikte uygulayıcıların etkisi işin içine girmektedir. Öğretmenlerin de diğer insanlar gibi farklı sosyal yapı ve kültürden gelen insanlar olması kişisel değer yargılarının da farklı olması sonucunu getirmektedir. Doğal bir sonuç olan bu farklılıkları bir anlaşmazlık sebebi haline getirmek değil, bir zenginlik olarak görmek, karşılıklı anlayış ve hoşgörü geliştirmek bu farklılıklardan kaynaklanan öğrenci ve eğitim üzerindeki olumsuz etkileri de ortadan kaldırabilecektir. Bu araştırmadan elde edilen bulguların farklı yöntemler kullanılarak daha ayrıntılı olarak incelenmesi yararlı olacaktır. ABSTRACT The research was carried out to determine value judgement in terms of education process of teachers who has been teaching in Primary school and to determine effects on education. The survey was a qualitative type and direct interview method was used to collecting the data. Interview form which built up by the resarcher was used as data collection tool. During the development of the interview questionnaire, firstly literature was researched expert advice and opinion were obtained, pilot study were administered, and the final form of the interview questionnaire was given following advisory consultations. Working group of reserach occured from 40 teachers from 10 primary schools in Maltepe District in Istanbul Anatolian Side. The survey was carried out within 2007-2008 educational year. Data has been subjected to the content analysis. The results of research demonstrated that teachers have different value judgements in terms of education processes and this diversity was caused conflicts between teachers at times. At the same time this diversity was caused negative effects over students. Further research aimed at a more detailed evaluation of this data will be beneficial.