Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme (İngilizce) Anabilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: İngilizce
Öğrenci: BURCU AYDIN KÜÇÜK
Danışman: Seçil Taştan
Özet:Bu çalışmada, iş yerinde kıskançlık duygusunun, algılanan toksik örgüt ikliminin ve liderin narsist özelliklerinin bu çalışmanın bağımlı değişkenleri olan bağlamsal performans, üretkenliğe aykırı çalışma davranışları ile işe bağlı tükenme üzerinde etkilerinin olduğu ön görülmüştür. Daha sonra, işyerinde kıskançlık duygusunun alt boyutlarından haset ile üretkenliğe aykırı çalışma davranışları arasındaki varsayılan ilişkide, öz-kontrolün düzenleyici etkisi olduğu öne sürülmüştür. Ardından, algılanan toksik örgüt ikliminin çalışanların sergilemiş oldukları üretkenliğe aykırı çalışma davranışları üzerindeki etkisinde öz-kontrolün düzenleyici rolü ele alınmıştır. Son olarak, narsist liderlik davranışlarının çalışanın yaşamış olduğu iş tükenmesi üzerindeki etkisinde özsaygının aracı rolü incelenmiştir. Narsist lider özelliklerinin örgütsel ve bireysel süreçlere etkilerinden dolayı ve bireyin kendini değerlendirmesinde ve bireysel anlamda öz-saygı düzeylerinin belirlenmesinde önemli bir öncel olduğu düşünüldüğü için özsaygı çalışmanın kuramsal modeline dahil edilmiştir. Böylece, bu çalışmada, kamu ve özel sektörde çalışan bireyler üzerinde yapılmış olan bir araştırma ile, iş yerinde kıskançlık, toksik örgüt iklim ve narsist liderliğin; üretkenliğe aykırı çalışma davranışları, iş tükenmesi ve bağlamsal performans üzerindeki etkileri ve öz-kontrol ve öz-saygının önerilen ilişkilerdeki rolleri incelenmiştir. Araştırmanın evreni, Türkiye’de kamu ve özel sector içerisinde yer alan kurumlarda çalışmakta olan yönetici ve yönetici olmayan personel oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklem grubunu ise İstanbul ilinde kamu ve özel sektörde çalışan 330 çalışan oluşturmuştur. Elde edilen veriler Sosyal Bilimlerde Kullanılan İstatistik Paketi ile çeşitli analizlere tabi tutulmuştur. Uygulanan istatistiksel analizler sonucunda, çalışmanın 5 hipotezinin desteklendiği, 1 hipotezinin ise desteklenmediği gözlenmiştir. Buna göre, işyeride haset duygusunun ve toksik örgüt ikliminin üretkenliğe aykırı çalışma davranışı üzerinde (= .822, p= .000; = .520, p= .000); isyerinde gıpta duygusunun bağlamsal performans üzerinde (= .397, p= .000) ve narsist liderlik tarzının iş tükenmesi üzerinde (= .582, p= .000) anlamlı ve pozitif etkisinin olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca analiz sonuçları, işyerinde haset duygusu ve toksik örgüt iklimi ile üretkenliğe aykırı çalışma davranışları arasında çalışanların öz-kontrol derecesinin düzenleyici rolünü desteklemiştir (ß=.219; t= 11.464; p<0.0001; ß=.3256; t= 10.614; p<0.0001). Bununla birlikte, çalışanların öz-saygı seviyelerinin, narsist liderlik ve iş tükenmesi arasındaki ilişkiye aracılık etmediği görülmüştür. Bu sonuç, narsisit liderlik algısının kişinin özsaygı seviyesinden bağımsız olarak işe bağlı tükenmişlik üzerinde ne denli güçlü ve direk bir etkiye sahip olduğunu göstermektedir. -------------------- In this study, it is assumed that envy in the workplace, perceived toxic organizational climate and narcissistic characteristics of leader have effects on the dependent variables of this study, which are contextual performance, counterproductive work behaviors and work exhaustion. Then, the moderator effect of self-control on the potential relationship between malicious envy, sub-dimensions of envy, and counterproductive work behaviors was investigated. Afterwards, the moderator role of self-control on the effects of perceived toxic organizational climate on counterproductive behaviors was examined. Finally, the mediator role of self-esteem on the effects of narcissistic leader behavior on work exhaustion of employees has been evaluated. Self-esteem was included in our model due to the effects of narcissistic leader characteristics on organizational and individual process, and its role as an antecedent to self-evaluation of employees and to their determining the individual sense of self-esteem. Thus, in the current study, with a research conducted on individuals working in the public and private sectors, the effects of workplace envy, toxic organizational climate and narcissistic leadership on counterproductive work behavior, work exhaustion and contextual performance and the roles of self-control and self-esteem in the proposed relationships were examined. The study population consisted of manager and non-manager staffs who work in the institutions in the public and private sector in Turkey. The sample group of the study also consisted of 330 people working in public and private sectors in Istanbul. The data obtained from the surveys were analyzed with the Statistical Package used in Social Sciences. As a result of the statistical analyzes, it was observed that 5 hypotheses were supported, and 1 hypothesis was not supported. Accordingly, it was found that there were significant and positive effects of the workplace malicious envy and the toxic organizational climate on the counterproductive working behavior (= .822, p= .000; = .520, p= .000); the workplace benign envy on the contextual performance (= .397, p= .000); and narcissistic leader characteristics on work exhaustion (= .582, p= .000). In addition, the results of the analysis supported the moderator role of the degree of self-control of employees between the relationship between the feeling of envy in the workplace and the toxic organizational climate, and counterproductive work behaviors (ß=.219; t= 11.464; p<0.0001; ß=.3256; t= 10.614; p<0.0001). However, self-esteem levels of employees did not appear to mediate the relationship between narcissistic leadership and work exhaustion. This result showed how dominant the perception of narcissistic leadership, independent of one's self-esteem level.