Doğu Türkçesi Kaside-i Bürde Şerhi (inceleme-metin-aktarım-dizin-tıpkıbasım)


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Dursaliye Çağlar

Danışman: GÜLŞEN SEYHAN ALIŞIK

Özet:

Bûsîrî’nin Kasîde-i Bürde’si İslam edebiyatında üzerinde en çok çalışma yapılan eserler arasındadır. Türk edebiyatında da oldukça önemli bir yere sahip olan bu kaside üzerinde pek çok çalışma bulunmaktadır. Çalışmaya konu olan yazma, Bûsîrî’ye ait Kasîde-i Bürde’nin Doğu Türkçesi sahasında yazılmış mensur bir şerhidir. İstanbul Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Kütüphanesi Yazma Eserler Kataloğunda, Arap Edebiyatı bölümünde tasnif edilen Kasîde-i Bürde, aynı cilt içerisinde iki farklı şekilde, numara 126/1’de Kaside-i Bürde, numara 126/2’de Şerh-i Kaside-i Bürde olarak kayıtlıdır. Yazmanın başında orijinal Arapça Kasîde-i Bürde metni devamında da Kasîde-i Bürde’nin Doğu Türkçesi sahasında yazılmış şerhi yer almaktadır. Çalışma giriş, inceleme, metin, aktarım, dizin, tıpkıbasım bölümlerinden oluşmaktadır. Çalışma sırasında metin çeviri yazıya aktarılmış, Türkiye Türkçesi’ne aktarımı yapılmış, bağlamdan hareketle metnin sözlüklü dizini oluşturulmuştur. Ayrıca metin ses bilgisi ve sekil bilgisi ve söz varlığı açılarından incelenip tasnif edilmiştir. -------------------- Bûsîrî’s Kasîde-i Bürde is among the most studied masterpieces of Islamic literature. There are a lot of studies on that eulogy which has also a crucial role on Turkish literature. The text examined in this study, is a prosaic explanation of Kasîde-i Bürde written in Eastern Turkish which belongs to Bûsîrî. Kasîde-i Bürde which is classified under the Arab Literature in the catalogue of manuscripts in the library of Istanbul University Institute of Turkic Studies is registered in two different ways in the same volume; in number 126/1 as Kaside-i Bürde, and in number 126/2 as the Şerh-i Kaside-i Bürde. In the beginning of the manuscript, there is the text of the original Arabic Kasîde-i Bürde, and in the following part there is the Eastern Turkish version and explanation of the Kasîde-i Bürde. The study includes the parts of introduction, analysis, the text, transferring, index, and facsimile. During the study, the manuscript is transferred into the translated text and then into modern Turkish of Turkey and then an index with a dictionary is formed considering the context. Moreover, the manuscript is analyzed and classified in terms of phonetic, morphology and vocabulary.