Kemoterapi uygulanan hastalarda bilgi düzeyi ile öz bakım yönetimi ilişkisi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2015

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: SERPİL SÜ

Danışman: ŞULE ALPAR

Özet:

Amaç: Araştırma, Leuven Kemoterapi Hasta Bilgi Ölçeği (L-KHBÖ) ve Leuven Kemoterapi Sırasında Öz-Bakım Ölçeği (L-KSÖÖ)'nin geçerlik ve güvenirliğini değerlendirmek amacıyla metodolojik, kemoterapi uygulanan hastaların bilgi düzeyi ile öz-bakım yönetimini belirlemek amacı ile karşılaştırmalı ve korelasyonel tanımlayıcı türde bir araştırmadır. Gereç ve Yöntem: Araştırmanın evrenini Konya ilindeki iki hastanenin Tıbbi Onkoloji Poliklinikleri’nde ayaktan kemoterapi uygulanan tüm hastalar, örneklemini ise Mart-Temmuz 2014 tarihleri arasında kemoterapi tedavisi uygulanan 239 hasta oluşturdu. Araştırmanın verileri yüz yüze görüşme yöntemi ile Hasta Bilgi Formu, L-KHBÖ, L-KSÖÖ ve Öz Bakım Gücü Ölçeği kullanılarak toplandı. Araştırmadan elde edilen veriler SPPS 20.0 paket programı kullanılarak analiz edildi. Bulgular: L-KHBÖ’nün geçerlik-güvenirlik çalışması doğrultusunda Cronbach Alpha’sı 0,86; maddelerin toplam puan korelasyonu rs= 0,25 ile 0,58 arasında; uyum indeksleri Ki-kare= 151,83 (p= 0,000), Serbestlik Derecesi= 100, RMSEA= 0,047, SRMR= 0,061, CFI= 0,90, NNFI= 0,88, GFI=0,93, AGFI= 0,90 olarak; test ve tekrar test korelasyonu r:0,71, p:0,000 olarak bulundu. Hastaların L-KHBÖ toplam puan ortalaması 56,23±17,48; Öz Bakım Gücü Ölçeği toplam puan ortalamaları 95,07±22,97 saptandı. Sonuçlar: L-KHBÖ’nün Türkçe formunun ülkemiz için geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğu, hastaların bilgi düzeyi arttıkça öz bakım güçlerinin de arttığı belirlendi. Örneklem özelliklerinden dolayı L-KSÖÖ’nün geçerlik ve güvenirliği doğrulanamadı. Eğitim, medeni durum, yaşanılan yer, tedavi ile ilgili açıklama yapılma durumu gibi faktörlerin hastaların kemoterapi bilgisini ve öz bakımını etkilediği belirlendi. Anahtar Sözcükler: Geçerlik, güvenirlik, kemoterapi, bilgi düzeyi, öz-bakım ABSTRACT Aim: The research was conducted as a descriptive and correlator research in order to evaluate the validity and reliability of The Leuven Questionnaire on Patient Knowledge of Chemotherapy (L-PaKC) and Leuven- Patient Self-care during chemotherapy scale (L-PaSC) and in order to determine level of knowledge and self-care management in patients who received chemotherapy. Instruments and Method: The population of the research was composed of all patients who received ambulatory chemotherapy in Medical Oncology Polyclinics on two hospitals in Konya, and the sample of the research was composed of 239 patients who received chemotherapy between March and July 2014. The research data was collected using Patient Information Form, L-PaKC, L-PaSC and Self-care Agency Scale via face-to-face interview method and analyzed via SPSS 20.0 package program. Findings: As a result of the validity-reliability study of L-PaKC, Cronbach Alpha was found to be 0,86, total score correlation of the items was found to be between rs= 0,25 and 0,58, fit index was Chi-Square= 151,83 (p= 0,000), Degress of Freedom was found to be = 100, RMSEA= 0,047, SRMR= 0,061, CFI= 0,90, NNFI= 0,88, GFI=0,93, AGFI= 0,90, and test and re-test correlation was found to be r:0,71, p:0,000. L-PaKC total score averages of the patients’ was 56,23±17,48, and their total score averages of Self- care Agency was 95,07±22,97. Results: It was revealed that Turkish version of L-PaKC was a valid and reliable scale, It was determined that as patients' knowledge level increases, their self-care agency also increases. The validity and reliability of the L-PaSC could not be verified due to the sample characteristics. It was also found that factors such as education, marital status, residence and being informed about treatment affected patients knowledge of chemotherapy and self-care. Keywords: Validity, reliability, chemotherapy, level of knowledge, self-care