ÖZET

BİR KUŞAK, BİR YOL PROJESİ VE İPEK YOLU ÇİN-TÜRKİYE İLİŞKİLERİ VE BEKLENTİLERİ

Hafize Berna Çakır

Küresel Siyaset ve Uluslararası İlişkiler Yüksek Lisans Programı

Tez Danışmanı: Prof. Dr. Alaeddin Yalçınkaya

Ağustos 2021, 133 Sayfa

Tarihi İpek Yolu, başlangıç noktası olarak Çin’den başlayıp Orta Asya üzerinden Avrupa’ya ulaşan çok ağlı bir ticaret yoludur. İpek Yolu ile sadece mallar nakledilmemiş, insanlar, kültürler ve dinler de aktarılmıştır. İpek Yolu her ne kadar Çin’den başlasa da yolun büyük bir kısmı Türklerin hâkimiyetindeki topraklardan geçmekteydi. Dolayısıyla Türk Devletlerinin sağladığı siyasi ve askeri güvenlik olmadan bu yolun işlevsel olması mümkün değildi. 2013 yılından itibaren Çin “Bir Kuşak Bir Yol” projesini gündeme getirmeye başlamış ve İpek Yolu’nu hayata geçirme çabalarına girişmiştir. Ancak bu projenin Çin’in aynı zamanda yayılmacı politikalarının önemli bir aracı olduğu görülmektedir. Çünkü "Yeni İpek Yolu", ilk defa TRACECA projesi ve örgütü tarafından kullanılmıştır. Ayrıca Çin, TRACECA projesi kapsamında yapılan bazı yol güzergâhlarını herhangi bir yatırım yapmadan kullanarak mallarını ve kültürünü Avrupa’ya aktarmayı hedeflemektedir. Çin’in bu projeyle Avrupa’ya açılma stratejisi AB tarafından da temkinle karşılanmaktadır. Çin’den başlayıp Türkiye’de orta koridoru kullanarak Avrupa’ya bağlanan söz konusu projede; Türkiye’nin jeopolitik açıdan avantajlı durumda olduğu söylense de, yapılan anlaşmaların, ortaya konulan şartların iyi değerlendirilmemesi halinde zararlı çıkılabileceği olasılığının da dikkate alınması gerekmektedir. Ülkemizin can damarı olan KOBİ’ler tarafından üretilen mallar Çin’de de üretilmektedir. Çin pazarlarının teklifsiz bir şekilde Türkiye üzerinden Avrupa’ya açılmasının Türkiye’nin AB üyesi ülkeler ile ticaretine de sekte vurması olasıdır. Diğer taraftan bu projenin Çin’in ABD ile ticaret savaşlarının önemli ölçüde siyasi boyutları bulunmaktadır. Bu çalışma kapsamında projeye, küresel ve bölgesel güçleri ile proje kapsamındaki ülkelerin çıkarları veya maruz kaldıkları tehditler ile  uluslararası ilişkiler prensipleri çerçevesinde, mütekabiliyet ve benzeri ilkeler dikkate alınarak yaklaşılmaktadır. Bununla beraber incelenen kaynaklar ışığında girişimin önemli ölçüde birçok devletin katıldığı işbirliğinden çok Çin'in etkinlik kurma projesi olduğu değerlendirilmiştir. Bu kapsamda Türkiye’nin projeye katılma, destek verme, aktif rol alma konularındaki konumunun belirlenmesi açısından projenin avantaj ve dezavantajları tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler: İpek Yolu, Bir Kuşak Bir Yol, Çin, ABD, Emperyalist.

ABSTRACT

“ONE BELT, ONE ROAD PROJECT” AND SILK ROAD:

 CHINA-TURKEY RELATIONS AND EXPECTATIONS

Hafize Berna Çakır

Master's Program in Global Politics and International Relations

Thesis Supervisor: Prof. Dr. Alaeddin Yalçınkaya

August 2021, 133 page

The historical Silk Road is a multi-networked trade route starting from China and reaching Europe through Central Asia. Not only goods were transported through the Silk Road, but also people, cultures and religions. Although the Silk Road started from China, a large part of the road passed through the lands dominated by the Turkish States. Therefore, this road could not be functional without the political and military security provided by the Turkish states. Since 2013, China has begun to bring the “One Belt One Road” project to the agenda and has embarked on the efforts to implement the Silk Road. However, it is thought that bringing this to the agenda is based on China's expansionist policies. Because the "New Silk Road" was used for the first time by TRACECA project and organization. In addition, it aims to transfer its goods and culture to Europe by using some of the road routes made within the scope of TRACECA project without any investment. China's strategy to open up to Europe with this project is also meticulously met by the EU. “One Belt One Road” project is using the central corridor in Turkey, and connected to Europe; Despite being told that Turkey is in an advantageous position in terms of geopolitics, of the agreements, if not better assessment of the conditions laid down must be taken into account, the possibility of harmful exited. The goods produced by Turkish firms , are also produced in China. It is possible that the unsolicited opening of Chinese products to European markets via Turkey will aslo disrupt Turkey's trade wiht EU member states. Within the scope of this study, the Project is approached by taking into account reciprocity and similar principles, within the framework of global and regional Powers and the interest of the countries wihtin the scope of the project or the threats they are exposed to, and other principles of international relations. However, in the light of the sources examinde, it has been evaluated that the initiative is China's event-building porject rather than the cooperation in which many states participates. In this context, the advantages and disadvantages of the projects were discussed in terms of determining Turkey's position in participating, supporting and taking an active role in the Project.

Keywords: Silk Road, “One Belt, One Road”, China, USA, Imperialist.