İzmit'in kent planlamasında ekolojik verilerin değerlendirilmesi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2007

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ELVAN DOĞAN BEYHAN

Danışman: Celal Yarcı

Özet:

İZMİT’İN KENT PLANLAMASINDA EKOLOJİK VERİLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ “İzmit’in kent Planlamasında Ekolojik Verilerin Değerlendirilmesi” adlı bu çalışma, öncelikle, İzmit Kenti’nde bulunan önemli biyotopları tespit etmek, bu biyotop tiplerini çeşitli yönlerden irdelemek, kentin imar şeklini, ekolojik ve botanik yönden irdelemek ve kentin gelişiminin, ekolojik bir temele oturtulması için, gelecekte nasıl bir gelişim göstermesi gerektiğini ortaya koymak amacıyla yapılmıştır. Çalışma, 2002-2006 yılları arasında, vejetasyon peryodları, yoğun arazi çalışması ağırlıklı olarak gerçekleştirilmiştir. Araziden bitki örneklerinin toplanmasından sonra, bilinen botanik yöntemlerle değerlendirilmesini takiben, teşhisleri, DAVIS (1965-1988)’e göre, biyotop teşhis ve haritalama işlemleri, İstanbul Teknik Üniversitesi ve Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü’nün olanakları kullanılarak, uzaktan algılama destekli olarak, KUNICK (1987)’e göre yapılmıştır. Çalışma sonuçlarına göre, İzmit’te dağılım gösteren onbeş biyotop tipi tespit edilmiş bulunmaktadır. Bu biyotoplar; Eski Yerleşim Alanları, Sık Yoğunlukta Yerleşim Alanları, Orta Yoğunlukta Yerleşim Alanları, Çok Katlı Modern Yerleşim Alanları, Kamu Binaları, Sanayi Bölgesi, Ulaşım Alanları, Parklar, Açık Alanlar, Mezarlıklar, Akarsular, Ekili Alanlar, Kıyıda Doldurulmuş Alanlar, Makilik ve Ormanlık Alanlar ve Moloz Dökülmüş Arazi olarak tanımlanmıştır. Bu biyotop tiplerinin hemerobi derecelerinin farklılık gösterdiği de, sonuçlardan anlaşılmaktadır. Elde etmiş olduğumuz sonuçlar, aynı konuda, gerek ülkemizin diğer bazı şehirlerinde, gerekse bazı Avrupa şehirlerinde yapılmış olan çalışmaların sonuçlarıyla karşılaştırılmış ve benzerlik ve farklılıklar saptanmıştır. Görülen farklılıkların nedenleri irdelenmiştir. Ayrıca, kentin urban florası da büyük ölçüde ortaya çıkarılmış bu florada bulunan endemikler, kozmopolitanlar, fitocoğrafik elementler, hayat formları, urbanofil ve urbanofob taksonlar ortaya konulmuştur. Sonuçta, kentin gelecekte ekolojik temele oturarak, ne yönde bir gelişim göstermesi gerektiği hakkında önerilerde bulunulurken, kentte dağılım gösteren biyotopların nasıl korunması gerektiği hakkında da fikirler ileri sürülmüştür. ABSTRACT EVALUATION OF ECOLOGICAL DATA FOR URBAN PLANNING IN IZMIT This study has been conducted primarily to determine the important biotopes; to examine these biotopes from different perspectives and to study the urban architecture via an ecological and botanical point of view for the city of İzmit. The study also aims to make some recommendations for future development with an ecological foundation. The study was conducted between 2002 and 2006 and the field work was conducted on vegetation periods.The plant samples collected from predetermined fields have processed according to the conventional botanical methods and identified according to DAVIS (1965-1988). The biotope mapping has been performed according to KUNICK (1987). 15 biotopes have been identified. They are; Old Settlement Areas, Densely (high density) Populated Residential Areas, Medium Density Populated Areas, Multi-story Modern Residential Areas, Public Buildings, Industrial Region, Transportation Areas, Parks, Open Spaces, Cemeteries, Rivers, Planted Areas, Filled Coastal Areas, Maquis and Woodlands and Ruble Dumped Areas. The hemeroby degree of these biotopes varies. After comparison of the results with studies conducted in some other cities in Turkey and Europe, some similarities and differences are observed. The reasons for these differences are explained. The urban flora of the city is described as containing; the endemics, cosmopolitans, phyto-geographic elements, life forms, urbanophils and urbanafob taxa.Recommendations are made for the ecology based planning of the urban space and for the protection of the biotopes dispersed in the urban space.