Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Makine Mühendisliği Anabilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2024
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: RECEP ÖZTEMUR
Danışman: Cenk Sayın
Özet:
Antik çağlardan itibaren taşımacılık faaliyetleri; insan gücüyle, hayvanlarla ve akarsular ile
gerçekleştirilmekteydi. Zaman içerisinde bilim insanlarının buluşlarıyla mekanik sistemler güç
kaynağı olarak kullanılmaya başlanılmıştır. Mekanik sistemler teknolojinin de entegrasyonuyla
birlikte binek ve ticari araçların oluşmasını sağlamıştır.
Ağır ticari araçlar bir yerden başka bir yere yük taşımak için etkin bir şekilde kullanılmaktadır.
İhtiyaç haline gelen lojistik ve taşımacılık faaliyetleri ticari araç sektörünün gelişmesine olanak
sağlamıştır. Karayolunda kullanılan ağır vasıta ticari araçların; günümüzde lojistik, hafriyat
taşıma, ulaşım gibi birçok farklı sektör ve hizmet süreçlerinde kullanımının artması sonucu bu
tip araçların güvenli kullanım ve sürüşlerinin sağlanması gerekmektedir.
Ağır ticari araçların tonaj olarak 15 ton ağırlığın üzerinde olması sebebiyle karayolunda seyir
halinde iken yavaşlatılması ya da durdurulması istendiğinde sürücü tarafından bu işlemin en az
kuvvetle gerçekleştirilmesi gerekir. Ağır ticari araçlarda fren sistemi olarak havalı fren sistemi
kullanılmaktadır.
Frenleme performansını, fren sistemi elemanları ve tekerlek-yol şartları gibi faktörler doğrudan
etkilemektedir. Ticari araçlarda fren performansını ve sürekliliğini etkileyen önemli
faktörlerden biri kuvvet-strok eğrileridir. Ağır ticari araçların fren performansları, kuvvet-strok
eğrilerine göre değerlendirilmektedir. Bu çalışmada, ağır ticari araçların havalı fren
sistemindeki fren körüğünün alt bileşeni olan imdat yayı üzerine etki eden korozyonun
önlenmesine yönelik dahili havalandırma tekniğinin tasarlanması ve kullanımının incelenmesi
amaçlanmaktadır.
Körüğün alt bileşenlerinin korozyona maruz kalmaması için; fren körüğüne atmosferden her
türlü korozif maddenin girişini engellemek amacıyla, körüğün imdat kısmında bulunan düşük
basınçlı havanın servis kısmına transferinin sağlanması ya da besleme basıncına karşılık
basıncın imdat yayının bulunduğu bölgeye alınması (dahili havalandırma tekniğinin
uygulanması) hedeflenmektedir. Bu sayede, korozyona maruz kalan özellikle imdat yayının,
v
dahili havalandırma tekniğinin uygulanması sonucu ömür fonksiyonun uzaması öngörülmüştür.
Korozyon oluşumu önlenmiş olan imdat yaylarının, sürüş süreçlerinde teorik olarak
hesaplanmış kuvvet-strok eğri verilerini sağlaması amaçlanmaktadır.
Trafik kazaları sebebiyle hayatlarını yitiren insanların sayısı oldukça fazladır. Bu kazaların
sebeplerinden öncüleri sürücüden kaynaklı hatalar ya da aşırı hız olarak kayıtlara geçmiş olsa
da diğer neden sürücülerin araç kontrolünü sağlayamayıp istenilen sürede araçları
durduramamalarıdır. Bu bağlamda fren sisteminin öneminin hayati derecede olduğunu
göstermektedir. Fren kuvvet-strok eğri verileri, ağır ticari aracın duruş mesafesini etkiyen
etkenlerden biridir.