Sosyal yatırım devletinin yükselişi: Pasif sosyal harcamalardan aktif sosyal harcamalara geçiş


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, İktisat Fakültesi, Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2011

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ŞENOL ÖZTÜRK

Danışman: MUSTAFA AYKAÇ

Özet:

Anahtar Kelimeler : Refah devleti teorileri, sosyal harcama teorileri, sosyal yatırım devleti, aktifleşme SOSYAL YATIRIM DEVLETİNİN YÜKSELİŞİ : PASİF SOSYAL HARCAMALARDAN AKTİF SOSYAL HARCAMALARA GEÇİŞ Bu tez çalışması, refah devletinin altın çağının sona erdiğinin kabul edildiği 1980 sonrası dönemle birlikte sosyal harcama düşüncesinin ve uygulamalarının hangi yönde değiştiğinin incelenmesini amaçlamaktadır. Bu amaçla, altın çağ dönemi dinamikleri göz önüne alınarak sosyal harcama olgusuna yönelik geliştirilen yaklaşımların ve refah devleti uygulamalarının 1980 sonrası dönemde hangi yönlerden tartışıldığı ve hakim refah ideolojisine alternatif olarak geliştirilen yaklaşımlar ile sosyal harcama paradigmasında yaşanan dönüşüm ortaya konulmaya çalışılmaktadır. Finansman krizi yaşayan refah devletinin mevcut haliyle sürdürülebilirliğinin sorgulanmaya başladığı süreçte, geleneksel sosyal demokrasinin gerilemesi ve sosyal devlet anlayışını zayıflatacak biçimde neo-liberal ideolojinin yükselmesi karşısında, sosyal yatırım devletini savunan anlayış bir çözüm olarak gösterilmektedir. Çalışmanın temel amacı 1980’li yıllarla birlikte geleneksel ideolojisine alternatif olarak ortaya çıkan sosyal yatırım devleti anlayışının, hakim sosyal harcama paradigmasını etkilediği ve ülkelerin sosyal politika uygulamalarında kendine yer edindiği, sosyal harcamaların aktifleştirilmesine yönelik bir eğilimin olduğu hipotezinin savunulmasıdır. ii Bu amaçla seçilmiş refah devletlerinde aktifleşme odaklı reform uygulamaları ile gelişmiş refah devleti olarak bilinen ülkelere ait sosyal harcamaların gelişimi incelenmiştir. Reform uygulamaları değerlendirildiğinde, aktifleşmeye ve sosyal yatırım devletine yönelik bir iradenin ve isteğin olduğu görülürken, aktif ve pasif sosyal harcamaların gelişimleri ise bu isteğin henüz uygulamaya geçirilemediğini göstermektedir. Bu nedenle teoride sosyal yatırım devleti anlayışının yükseliş trendi göstermesine karşılık, sosyal yatırım uygulamalarının neo liberal politikalardan farklılaştıracak nicelik ve niteliğe ulaşamadığı ve sosyal yatırım devleti anlayışının sosyal politika uygulamaları olarak henüz hayata geçirilemediği söylenebilir. Keywords : Welfare state theories, social expenditure theories, social investment state, activation ABSTRACT THE RISE OF THE SOCIAL INVESTMENT STATE : TRANSITION FROM PASSIVE SOCIAL EXPENDITURES TO ACTIVE SOCIAL EXPENDITURES This thesis aims at determining how social expenditure concept and implementations changed after 1980’s, when the golden era of welfare state is believed to have come to an end. Therefore, taking into consideration the dynamics of the golden era, the approaches to social expenditure concept and welfare state implementations are discussed and approaches alternative to dominant welfare ideology as well as transformation of social expenditure paradigm are explained. As the sustainability of the welfare state in financial problems is questioned and the social democracy weakens, opinions supporting the social investment state are suggested as solutions in contrary to the neo-liberal ideology that weakens the social state concept with its upward trend. The main purpose of the study is arguing the hypothesis that social investment state concept which has come out as an alternative to conventional ideology and affected the dominant social expenditure paradigm and social policies of countries since 1980s, thus creating a tendency for activating social expenditures. For this purpose, activation oriented reform implementations in selected welfare states and development of social expenditures of countries known as developed welfare states iv has been studied. As reform implementations is evaluated, it’s been observed that willingness for activation and social investment state exists, yet developments in active and passive social expenditures reveals this will is not realized. It may be concluded that, although social investment state concept tends to rise in theory, social investment implementations are not enough in quality and quantity to be distinguished from neo liberal policies thus social investment state concept is not realized as social policy implementations.