Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2010
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: FERHAN WASHINGTON
Danışman: Özgül Polat
Özet:5 – 6 YAŞ GRUBU ÇOCUKLARINA UYGULANAN AİLE KATILIMLI ÇOCUK HAKLARI EĞİTİMİ PROGRAMININ ETKİLİLİĞİNİN İNCELENMESİ İnsan hakları eğitimi, çocuk hakları eğitimi ile başlar. Çocukların kendi haklarını yaşamın en önemli gelişim basamağı olan okul öncesi dönemde uygulanan etkili ve verimli bir çocuk hakları eğitimi ile kavraması, ileride kendi haklarından haberdar olan ve bunun savunuculuğunu yapabilen bilinçli bireyler yetiştirilmesinde ilk adım olacaktır. Son yıllarda erken çocukluk dönemindeki çocuk hakları eğitimine giderek daha fazla önem verilmekle birlikte, okul öncesi dönemde çocuk hakları konusunda nasıl ve hangi tür etkinliklerle farkındalık yaratılabileceği konusunda yapılmış detaylı çalışmalara rastlanmamaktadır. Bu çalışma, 5-6 yaş grubu çocukları için Çocuk Hakları konusunda şimdiye kadar uygulanmamış bir program oluşturarak, erken çocukluk döneminde kendi hakları konusunda çocuklarda farkındalık yaratmak amacıyla bir başlangıç olarak yapılmıştır. Çalışma kapsamında 5-6 yaş grubu çocuklarına uygulanmak üzere “Aile Katılımlı Çocuk Hakları Eğitimi Programı” hazırlanmıştır. Ebeveyn ve çocukların Çocuk Hakları tutumlarını konu alan çalışmalarda kullanılan ölçme araçları incelendiğinde; gerek Türkiye’de gerek yurtdışındaki literatürde bu araştırmanın ana problemine hizmet edebilecek bir ölçme aracına rastlanmamıştır. Bu sebeple 5-6 yaş grubu çocuğu olan ailelerin Çocuk Hakları ile ilgili görüş, bilgi ve yargılarının neler olduğunu tespit etmek üzere “Çocuk Hakları Eğitimi Aile Ölçeği” ve 5-6 yaş grubu çocuklarının Çocuk Hakları ile ilgili farkındalıklarını belirlemek amacıyla da “Çocuk Hakları Eğitimi Çocuk Soru Listesi” araştırmacı tarafından geliştirilmiştir. Araştırma Kocaeli-Darıca, İstanbul-Şişli, İzmir-Balçova ve Manisa-Merkez’deki M.E.B.’na bağlı resmi ve özel okullara devam eden 5-6 yaş grubu çocuklar ve bu çocukların velileri üzerinde gerçekleştirilmiştir. “Çocuk Hakları Eğitimi Çocuk Soru Listesi”nin geliştirilmesinde 5-6 yaş grubunda bulunan 285 okul öncesi eğitimi öğrencisi, “Çocuk Hakları Eğitimi Aile Ölçeği”nin geliştirilmesinde ise 285 veliden elde edilen veriler kullanılmıştır. Ölçeğin geçerlilik ve güvenilirliğine ilişkin kanıtlar elde edilmiş ve standardizasyonu sağlanmıştır. Araştırmada öntest–sontest deneme modeli kullanılmıştır. Çalışma grubunu, Kocaeli ilinin Darıca ilçesinde yer alan ve aynı özelliklere sahip Denizyıldızları İlköğretim Okulu’nun anasınıflarına devam eden 5-6 yaş grubundaki 60 çocuk ve 60 veli oluşturmuştur (deney grubu 30 çocuk ve velisinden, kontrol grubu 30 çocuk ve velisinden oluşmuştur). Dört ay boyunca uygulanan “Aile Katılımlı Çocuk Hakları Eğitimi Programı” sonrasında anne-babaların çocuk hakları eğitimi hakkındaki düşüncelerinde program uygulaması öncesine göre anlamlı bir farklılık sağlanmıştır. Ayrıca program uygulamaları sonrası deney grubundaki çocukların uygulanan program sayesinde çocuk hakları konusunda farkındalık kazanmış oldukları ortaya çıkmıştır. Sonuç olarak çocuk hakları eğitimine daha fazla önem verilerek, bu eğitime erken çocukluk döneminde başlanması için gerekli çalışmalar yapılması önerilmektedir. Ülkemizde özellikle okul öncesi dönemde çocuk hakları konusunda çok az sayıda araştırma ve kitap bulunmaktadır. Bu konuda yapılacak yeni çalışmalarla bu konunun geliştirilmesine destek sağlanması son derece önemlidir. Anahtar Sözcükler: çocuk hakları, çocuk hakları sözleşmesi, çocuk hakları eğitimi programı, okul öncesi dönemde çocuk hakları, erken çocuklukta hakların farkındalığı ABSTRACT RESEARCHING THE EFFECTIVENESS OF CHILDREN’S RIGHTS EDUCATION PROGRAM APPLIED TO CHILDREN OF 5 TO 6 AGE GROUPS AND THEIR FAMILIES PARTICIPATION Human rights education begins with children's rights education. The first step will be for children themselves about their life's most significant development steps as pre-school applied in an efficient and effective child rights training with the clutch in the future to become aware of their rights and that advocates can make a conscious individual upbringing. In recent years, children's rights in early childhood education are given more importance in the preschool period, children's rights activities to create awareness about how and what type of details can be made about the work has not yet been made. This study so far on the Rights of the Child for children 5-6 years old by creating a program as a start was applied in order to create awareness in children about their rights in early childhood. In this study, it is applied to children aged 5-6 years old, "Family Participation with Children's Rights Education Program" has been prepared. Attitudes of parents and children about child rights measurement tools used in field studies was examined both in Turkey and abroad, the main problem in the literature, this study may serve as a measuring tool to be found. For this reason, 5-6 years old children, the families of children's rights and opinions, information and judgments of what is to identify and accordingly to improve the “Family Scale of Child Rights Education” and the 5-6 years old children in child rights related awareness is an effective program to create the “List of Children's Questions on Children's Rights Education” was developed by the researcher. Research by Kocaeli-Darica, Sisli-Istanbul, Izmir-Balcova and Manisa Center in private and public schools continued for 5-6 years old group children and their parents was conducted. “List of Children's Questions on Children's Rights Education” of developing 5-6 years old group in the 285 pre-school students and “Family Scale of Child Rights Education” of the development of 285 parents, obtained from the data used. Evidence of validity and reliability of the scale was obtained and the standardization has been achieved. Pretest-post test study design was used in the experiment. The study group in the district of Kocaeli Darica have the same characteristics and ongoing Denizyıldızları Primary School pre-school children 5-6 years old group constitutes 60. In this study, the experimental group of 30 children and their parents also in the control group, 30 children and their parents to 60 children and 60 of their parents will be included. Applied for four months, "Family Participation of Children's Rights Education Program" after the parents own thoughts about children's rights education program has been a significant difference compared to the application. Also applied to children in the experimental group after the program applications, awareness of children's rights gained through the program emerged successfully. As a result, more emphasis on children's rights education, beginning in early childhood education required for these studies should be performed. In our country, especially in pre-school children's rights issues there are insificiant numbers of research, materials and books. The literature about this subject with the development of new studies are needed. Key Words: rights of children, child rights convention, a child rights education program, children's rights on preschool term, awareness of rights in early childhood