Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Abdullah Taha Orhan
Danışman: NECDET TOSUN
Özet:Akşemseddin’in (ö. 863/1459) önde gelen halifelerinden Abdurrahim Karahisârî Afyonkarahisarlı olup henüz Beypazarı’nda iken intisap ettiği şeyhinin Edirne, İstanbul, İznik ve Göynük’te iken uzun süre yanında bulunmuştur. Karahisârî, Bayramiyye’nin Akşemseddin’le açılan ve İbrâhim Tennûrî (ö. 887/1482), Şeyh Yavsî (ö. 920/1514), İlyas Saruhânî (ö. 967/1559-60) ve Bolulu Himmet Efendi (ö. 1095/1684) gibi sûfîler tarafından devam ettirilen kolu olan Şemsiyye’yi 15. yüzyılda Afyonkarahisar’da temsil etmiş te’lîf sâhibi bir sûfîdir. Bûsîrî’nin (ö. 695/1296 [?]) Hz. Peygamber’i medh için kaleme aldığı kasidesinin manzûm tercümesi Tercüme-i Kasîde-i Bürde, Necmeddîn-i Kübrâ’nın (ö. 618/1221) mürîdlerinden Ebü’l-Müeyyed el-Muvaffak b. Muhammed el-Hâssî’nin (ö. 634/1237) halveti konu alan es-Selve fî şerâiti’l-halve adlı eserinin şerhli tercümesi Münyetü’l-ebrâr ve gunyetü’l-ahyâr, dönemin kıyâmet tartışmaları bağlamında ele alınabilecek Risâle fî eşrâti’s-sâ‘a ve bazı tasavvufî esasları şiir diliyle ve sade bir Türkçe ile ele aldığı 4267 beyitlik Vahdetnâme isimli mesnevîsi günümüze ulaştığı bilinen eserleridir. Bu çalışmada öncelikle Karahisârî’nin hayâtı ve entelektüel mîrâsı hakkında bilgi verilecek, ardından metin analizi yoluyla tasavvufî görüşleri ortaya konacak ve nihâyet tasavvufî görüşleri bağlamında en önemli eseri olan Münye’nin nüshaları ve muhtevâsı gibi iç ve dış tanıtımı yapılarak ona kaynak teşkîl eden Selve ile mukāyesesi yapılacaktır. Son olarak Münye’nin yazma nüshalarından hareketle inşâ edilen metni notlandırılmış şekilde ve çevriyazı olarak verilecektir. Çalışmanın netîcesinde varılan temel sonuç ise Karahisârî’nin, özellikle Münye’siyle, Bayramiyye’nin teşekkülünde ve Anadolu’da tasavvufun yerelleşmesinde önemli bir rol oynadığıdır. -------------------- Abdurrahim Karahisārī (d. between 1483-94) who was among the leading disciples of Akşemseddīn (d. 1459) initiaed to his master in Beypazarı/Ankara circa 1436 and spent a long time together with him during his travels through Edirne, İstanbul, İznik and Göynük. Karahisārī represented the Şemsiyye branch of Bayramiyye which is opened by Akşemseddīn and continued by prominent sūfīs such as İbrahim Tennūrī (d. 1482), Sheikh Yavsī (d. 1514), İlyas Saruhānī (d. 1559-60) and Bolulu Himmet (d. 1684) in Afyonkarahisar sanjak of the Ottoman state in the fifteenth century. He authored four books included a Turkish translation in verse of Būsīrī’s (d. ca. 1296) Qasīda al-Burda, an extended Turkish translation of Hāssī’s (d. 1237) who was a disciple of the founder of the Kubrawiyya order, i.e. Najmuddin Kubra (d. 1221), al-Salwa fī sharāit al-halwa, called Munya al-abrār wa gunya al-akhyār, an epistle entitled Risāla fī ashrāt al-sā‘a which can be read within the context of the doomsday debates of the day and Vahdetnāme which is a mathnawī composed of 4267 verses on various topics of the Sūfism. In this study, first of all Karahisārī’s life and intellectual heritage will be introduced, then via the text analysis method his mystical thoughts will be revealed and lastly his Munya which is the most important of his works in terms of his mystical thoughts will be presented with inner and outer details of the book, including a comparison with its source book, i.e. Salwa. In addition, the annotated text of Munya will be added as transcribed and construsted from different extant manuscripts of the work. The essential outcome of this study is that Karahisārī especially with his Munya played an important role in the course of the formation of Bayramiyya and the vernacularization of the Sūfism in Anatolia.