Kamu sağlık kurumları çalışanlarında yardımlaşma kültürü: İstanbul İl Sağlık Müdürlüğü ve Anadolu Güney Kamu Hastane Birliği üzerine bir çalışma


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Sağlık Yönetimi Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2018

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: NURŞEN AYDIN

Danışman: ŞEVKİ BURAK BEKAROĞLU

Özet:

Kamu Sağlık Kurumları Çalışanlarında Yardımlaşma Kültürü: İstanbul İl Sağlık Müdürlüğü ve Anadolu Güney Kamu Hastane Birliği Amaç: Sağlık kurumları çalışanlarının örgüt ve yardımlaşma kültürü düzeyini ölçmek, yardımlaşma özniteliklerini belirlemek, kurumlararası karşılaştırma yapmak ve ağ organizasyonu bakış açısıyla değerlendirmek. Gereç ve Yöntem: Araştırmaya; İstanbul İl Sağlık Müdürlüğü, İstanbul Anadolu Güney Kamu Hastaneler Birliği ve Dr. Lütfi Kırdar Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nden 751 kişi dâhildir. Bu üç kurum, İstanbul’da sağlık hizmeti sunumunda fonksiyonları itibariyle farklı kademelerde yer almaları ve aynı zamanda birbirini bütünleyen kurumlar olmaları nedeniyle araştırma kapsamına alınmıştır. Araştırmada odak gurup görüşmesi, anket ve mülakat yöntemleri kullanılmıştır. Sosyal ağ analizi kapsamında çalışanların, yardım talep ettikleri 5 kişi ve yardım talep etmedikleri bir kişi ismi istenerek, bu kişilerin yardımlaşma öznitelikleri olan yetkinlik, erişilebilirlik, güven, samimiyet ve tanışma süresi değişkenleri değerlendirilmiştir. Bulgular: Sağlık kurumları çalışanlarının örgüt ve yardımlaşma kültürü düzeyi belirlenmiştir. Yardımlaşma öznitelikleri ortalamaları, yardım talep edilen çalışanlarda, yardım talep edilmeyen çalışanlardan daha yüksek çıkmıştır. Yardım talep edilen çalışanlarda, güven en yüksek puanı almış, yetkinlik ise en düşük puanı almıştır. Yardımlaşmadan kaçınma eğilimi, lise mezunu, 45 yaş ve üstü olan ve mevcut kurumda ve mevcut pozisyonda 21 yıl ve üstü çalışanlarda daha yüksek çıkmıştır. Sağlık kurumları çalışanlarının SAA değişkenleri yaş, eğitim seviyesi ve çalışma yıllarına göre benzerlikler göstermektedir. Sonuçlar: Araştırma sonucunda; örgüt kültürü ölçeğinde, piyasa, klan ve hiyerarşi kültürü, örgütsel yardımlaşma kültürü ölçeğinde, yönetim, kişilerarası ve kişisel yardımlaşma kültürü ve örgütsel yardımlaşma eğilimi ölçeğinde yardımlaşma eğilimi ve yardımlaşmadan kaçınma eğilimi faktörleri elde edilmiştir. SAA değişkenleri kurumlara göre değişmektedir ve bu değişkenler çalışanların yardımlaşmaya olan eğilimleri açısından göstergedir. Anahtar Sözcükler: Sağlık Yönetimi, Yardımlaşma Kültürü, Sosyal Ağ Analizi, Örgüt Kültürü, Ucinet. ABSTRACT Culture of Helping Employees in Public Health Institutions: A Study on Istanbul Provincial Health Directorate and Anatolian South Public Hospital Association Objective: To measure the level of organizational and helping culture of healthcare employees, to determine helping attributes, to make comparisons among institutions and to evaluate from a network organization point of view. Materials and Methods: Research included 751 people from the Istanbul Provincial Health Directorate, Istanbul Anatolian South Public Hospitals Association and Dr. Lütfi Kırdar Training and Research Hospital. These three institutions were included in the study because they have to take place at different levels in terms of their functions in health care provision in Istanbul and at the same time they must be institutions that are complementary to each other. Focus group interview, questionnaires and interview methods were used in the research. In the context of social network analysis, employees were requested to write down 5 people they asked for help and one person who did not request for help. The variables of the competence, accessibility, trust, sincerity and duration of acquaintance which are the helping attributes of these persons are evaluated. Results: The level of organization and helping culture of healthcare employees has been determined. The averages of helping attributes were higher among those who were not requested for help than employees who were requested for help. Among employees who were requested for help trust had the highest score and competency had the lowest score. The tendency of avoiding without help was higher among 45 years old or older, high school graduates, and 21 years or more in current institution and current position of the employees. The SAA variables of health institution employees are similar according to age, education level and years of employment. Conclusion: As a result of the research at organizational culture scale, market, clan and hierarchy culture, at organizational helping culture scale, management, interpersonal and personal helping culture and in the scale of organizational helping tendency, tendency of organizational helping and the tendency of avoiding without help have been obtained. The SAA variables vary according to institutions and these variables are indicative of the tendency of employees to help. Keywords: Health Management, Helping Culture, Social Network Analysis, Organizational Culture, Ucinet.