Ortaöğretim İngilizce Ders Kitaplarındaki Değerlerin Spranger’in Değerler Sınıflandırması Bağlamında İncelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Türkiye

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: CEREN ÖZTÜRK

Danışman: Sibel Cengizhan

Özet:

Araştırmanın amacı öğrencileri küreselleşen dünyaya hazırlayan lise düzeyinde okutulan İngilizce ders kitaplarında yer alan değerlerin belirlenmesi ve bu değerlerin Spranger’in (1928) değerler sınıflandırmasına sahip olma düzeyi açısından incelenmesidir. Değer, bir toplumdaki bireyleri birbirine bağlayan, toplumun devamlılığını sağlayan ve onu ayakta tutan en önemli unsurdur.  Ayrıca bireyin ve toplumun var olduğu her alanda incelenen bir olgudur. Dünya üzerinde bulunan her bir bireye, her bir topluma ve her bir kültüre göre farklı şekillerde algılanan değerler olduğu gibi tüm dünya tarafından kabul edilmiş temel evrensel değerler de bulunmaktadır. Saygı, sevgi, dayanışma, yardımlaşma, hoşgörü, nezaket, empati, cesaret ve diğer tüm değerler bir arada yaşamanın ve bulunmanın, mutlu ve huzurlu olmanın temel yapı taşlarıdır. İnsan davranışlarına yön verme, toplumsal ilişkileri düzenleme gibi işlevleri bulunan değer, bireyin ve toplumun davranışlarına ve yaşamına yön veren ölçütleri içinde barındırmaktadır. Bu bağlamda değerler, toplumu oluşturan bireylere nelerin önemli olduğunu, nelerin tercih edilmesi gerektiğini ve kısaca nasıl yaşanılması gerektiğini belirtir. Gerek ulusal gerekse yardımseverlik, dürüstlük, adalet, sorumluluk, kendine ve diğer insanlara saygı gibi tüm insanlık tarafından paylaşılan temel evrensel değerlerin yeni kuşaklara aktarılması;  toplumun devamlılığının sağlayabilmesi ve bireylerin içinde yaşadıkları topluma uyum sağlayıp mutlu ve sağlıklı bir hayat sahibi olabilmesi açısından gereklilik arz etmektedir. Değerler eğitimi ise bu aktarımı yapabilmenin en sistematik yollarından birisidir.

 


Evrensel değerlerin edinilmesi, korunması ve aktarılmasında, iyi karakterlere sahip bireyler yetiştirmede eğitim-öğretim kurumları önemli bir rol üstlenmektedir. En bilinen ve en çok kullanılan tamamlayıcı öğretme materyali olarak ders kitabı, evrensel değerlerin aktarımında, paylaşımında, değerler eğitiminde büyük bir öneme sahiptir. Değer aktarımını sağlayacak bir diğer unsur ise dildir.

Ortaöğretim İngilizce ders kitaplarında bulunan temel evrensel değerlerin incelenmesinde, farklı bilim insanları ve araştırmacılara ait evrensel değer sınıflandırmalarını temel alan sadece bir çalışma olduğu görülmüştür. Ancak ortaöğretim İngilizce ders kitaplarında bulunan temel evrensel değerlerin Spranger’in (1928) değerler sınıflandırması bağlamında incelendiği bir çalışmanın yapılmadığı görülmüştür. Bu kapsamda ortaöğretim İngilizce ders kitaplarında yer alan değerlerin Spranger’in (1928) değerler sınıflandırması bağlamında incelenmesi bu araştırmanın amacını oluşturmaktadır. Bu konuyu araştırmaya uygun olarak nitel araştırma yöntemlerine başvurulacaktır. Araştırmada kullanılacak araştırma deseni durum çalışmasıdır. Bu araştırmada veriler, doküman analizi yapılarak elde edilecektir. Bu çalışmanın dokümanlarını, Millî Eğitim Bakanlığı’na bağlı ortaöğretim düzeyindeki devlet okullarında 9., 10.,

11. ve 12. sınıfların programlarında zorunlu olarak aldıkları lise İngilizce derslerinin ders kitaplarında bulunan metinler ve etkinlikler oluşturacaktır. Elde edilen veriler, betimsel analiz ve içerik analizi yöntemi kullanılarak çözümlenecektir.