Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Sanatta Yeterlik
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fakültesi, Resim Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2014
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ÖZLEM GÖK
Danışman: KERİM KILIÇARSLAN
Özet:Şarkiyatçılık, Batı merkezli söylemler dahilinde yaratılmış ve yine söylemlerle çoğaltılmış, tüketilmiştir. Edward Said’e göre açık şarkiyatçılık, Doğu’lu toplumların dili, yazını, tarihi ve sosyolojisi vb. üzerine açıkça dile getirilmiş görüşleri içermektedir. Fakat örtük şarkiyatçılık rüyaların, imgelerin, fantazilerin ve korkuların yer aldığı bilinç dışı bir alanı kapsamaktadır. Dolayısıyla, Şark hem bir bilgi hem de arzu nesnesi haline gelmiştir. Batı merkezli anlayışta, Doğu, öteki olarak konumlanmış ve imgesel bir coğrafya temsil edilmiştir. Bu anlamda Doğu’nun öteki olarak temsili, kadının öteki olarak temsiliyle kesişmektedir. Batı merkezli anlayışın temellerinide oluşturan öznenin, batılı beyaz erkek söyleminde konumlanışı, kadını erkeğin ötekisi olarak tanımlamıştır. Freudyen bakışda, kadın eksikli erkek olarak tanımlanmıştır, bu bakıştan hareketle Doğu eksikli Batıdır. Batılılaşma fikrinin temeli budur. Bu bağlamda, tezde tarihsel anlamda başlangıç noktası olarak 18.yüzyıl Fransasının Fransızlaştırma misyonu, Osmanlı çöküş dönemi siyasi kültürel ilişkiler ve toplumsal yansımaları incelenmiştir. Örtük şarkiyatçılığın edebiyattaki yansıması olan Bin Bir Gece Masalları, yabancı bilgisel söylemde cinselleştirilmiş öteki üzerinden dönemin tarihsel süreçleri dikkate alınarak incelenmiştir. Türkiye’de görsel sanatlarda, şarkiyatçı söylemde oluşturulmuş resimler üzerinden kadın temsilinin yeniden üretilmesi bağlamında, Harem, Hamam ve Köle Pazarı olmak üzere ötekilik mekanları üç bölüme ayırılarak incelenmiştir. Bu bağlam üzerine yapıtlarını üreten İnci Eviner, Canan, Gülsün Karamustafa, Taner Ceylan, İsmet Doğan olmak üzere beş sanatçının yapıtlarına yer verilmiştir. Tezde, kadın temsil istencinin, ataerkil düzende, hegemonik yapısana feminist kuram çerçevesinde yaklaşılmıştır. Osmanlı batılılaşma hareketlerinden başlayarak, Türkiye’nin sosyo-politik tarihi içerisinde görsel sanatlarda, Batı modernitesinin yansımaları, şarkiyatçı bakışta kadın temsili bağlamında incelenmeye çalışılmıştır. ABSTRACT Orientalism was created, replicated and consumed by Western centered discourse. According to Edward Said, open orientalism expressed explicitly opinions on the language, letters, history, sociology, etc. about Eastern cultures. However, implied orientalism refers to a field of dreams, images, fantasies and fears. So, East has became an object for both desire and information. According to the perspective of the West, East was centered as the other and represented on an imaginary geography. At this point, the representation of the East as the other crosses between the representation of women as the other. The subject of Western oriented perspective, the white male, also defined women as the other to men. From Freudian perspective, women was seen as incomplete men. When we look through these perspectives East was seen as the incomplete West. The main idea of Westernization lies at this point. Through this context, the prologue of the thesis starts with the 18th century France politics of Frenchization and follows with the examination of politic and cultural relations and sociological aspects through the period of the collapse of the Ottoman Empire. The literary representation of the implied orientalism, The 1001 Nights, examined from the idea of sexualized other through foreign discourse, considering the historical aspects of the era. In the context of reproducing the representation of women through orientalist paintings, three separate areas was examined, Harem, Hamam (Turkish Bath) and Köle Pazarı (Slave Market). The works of five artists who produce art in this context were reviewed. Whom are; İnci Eviner, Canan, Gülsün Karamustafa, Taner Ceylan, İsmet Doğan. In this thesis, the will of representation of women, within the hegemonic structure of patriarchal system was analyzed through feminist perspective. Heading from the Westernization movements in Ottoman Empire, the thesis examined the reflections of this movement in Turkish visual arts within the context of representation of women through orientalism.