Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, İktisat Fakültesi, İktisat Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2000
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: HÜSEYİN ÖZDEŞER
Danışman: UĞUR SELÇUK AKALIN
Özet:1920 ve 1930'lu yıllarda yaşanan ekonomik istikrarsızlıklar, İkinci Dünya Savaşı'nın ardından oluşturulan Bretton Woods Sisteminin 1979'lu yılların başında çökmesi, parasal istikrarın sağlanması arzusundaki Avrupa'da Tek Para tartışmalarını yeniden gündeme getirmiştir. Tek Avrupa pazarının etkinliğinin sağlanması için temel bir unsur olan "Tek Para" olgusu önce "Avrupa Kur Mekanizması'nı ve nihayet Ekonomik ve Parasal Birlik" sürecini ortaya çıkarmışıtr. Avrupa Birliği içerisinde tek para biriminin yürürlüğe konulması amacıyla çalışmalar son hızıyla ilerlemektedir. AB'nin Tek Pazar yapısına ulaşabilmesi ve ABD karşısında gerçek anlamda ekonomik bir rekabet ortaya koyabilmesi için bunun dışında bir alternatifi yoktur. Çünkü ABD'nin tüm ekonomik faaliyetlerinde aynı para birimini kullanıyor olması, Avrupa Birliği'ne karşı ekonomik açıdan bir rekabet avantajı elde etmesini sağlamaktadır. Avrupa Birliği EURO'nun yürürlüğe girmesi ile ekonomik birliğin son halkasını tamamlamış olabilecektir. Tek Para'nın oluşturulmasıyla Avrupa Birliği'nde yaratılacak tek piyasa sayesinde ekonomik istikrarın oluşumuna engel teşkil eden etkenler çok daha kolay ortadan kaldırılabilecektir. EURO'nun tam anlamıyla Avrupa Para Birliği üyesi ülkelerde milli paraların yerlerini alarak ekonomik faaliyetlerde gerektiği yeri aldığı zaman bankalar arası büyük bir faiz rekabeti doğacak ve bunun doğal sonucu olarak faizler düşecek ve yatırımlar artabilecektir. AB'nde ekonomi alanında yapısal reformlar tam olarak yapılması gerektiği şekilde bazı alanlarda yapılamamıştır. Bunlara örnek olarak mal piyasalarını ve emek piyasalarını gösterebiliriz. Tek Para biriminin yürürlüğe girmesi ile, farklı üye ülkelerde farklı şekilde ortaya çıkan bazı ekonomik olumsuzluklar da ortadan kalkmış olabilecektir. En basit örnek döviz kuru değişimleri sırasında zarar gören birçok üye ülke bu gibi zararlardan tamamen arınmış olabilecektir. Bilindiği gibi üye ülkelerin para birimlerinin değeri bir birlerinden farklı olabilmektedir. Uluslararası piyasalarda Euro cinsinden portföy alımlarının oranları, AB'nin dünya ticareti içerisindeki payı göz önüne alındığında tam da beklenilen seviyede olmadığı görülmektedir. Ancak, AB içerisindeki mali piyasalarda bir bütünleşme yaşandıktan sonra faiz oranlarında bir düşüşün yaşanacağı beklenmektedir. Bunun doğal sonucu olarak da AB içerisinde Euro cinsinden portföy alımlarında bir artış yaşanacağı beklenmektedir. Bu çerçevede Euro ile birlikte özel portföylerde uluslararası toplam aktif varlıklarının % 15-20'si oranında Euro'ya kayması beklenmektedir. Bu gelişmeler ışığında Euro'nun değerinde kısa vade içerisinde bir değer artışının gerçekleşeceği beklenebilir. Ayrıca, Avrupa Birliği'nde tam anlamıyla parasal birliğin sağlanması ile oluşacak olan fiyat istikrarıyla, Euro muhtemelen Dolar gibi güçlü ve güvenilir bir para birimi haline gelebilecektir. Türkiye'nin Euro bölgesi ülkelerle yaptığı ithalatın toplam ithalat içindeki payı % 43, ihracatın ise toplam ihracat içindeki payı % 30'dur. Öte yandan Euro bölgesi ülkelerin milli paralarının ihracat ve ithalatımızın döviz kompozisyonu içerisindeki ağırlığının ortalama % 30 olduğu gözlenmektedir. Bu durumda Euro'nun, Euro Bölgesi'nde üye ülkelerin milli paraların yerlerini alması yani diğer bir deyişle Euro'nun APB üyesi ülkelerde ödeme aracı olarak kullanıma girmesi, kuşkusuz Türkiye ekonomisini çok yakından etkileyecektir. Avrupa Para Birliği üyeliği iki önemli maliyet meydana getirecektir. Bunlardan birincisi yüksek enflasyonlu ülkeler açısından senyoraj kaybı, diğer ise döviz kurunun makro ekonomik yönetim açısından bir silah olarak kullanabilme olasılığının ortadan kalkmasıdır. Öte yandan APB üyeliğinin sağlayacağı yararlar mikroekonomik etkinlik ve makroekonomik istikrar olarak iki temel katagoride toplanabilir. Türkiye'nin olası bir Avrupa Birliği ve buna bağlı olarak APB üyeliği Türkiye açısından yüksek enflasyonlu bir ülke olmasına bağlı olarak senyoraj kaybına sebebiyet verecektir. Avrupa Birliği, Avrupa Birleşik Devletleri'nin yaratılabilmesi için geri dönülmez bir yola girmiştir. % 50'ye yakın oranda dış ticaretini AB ile yapan Türkiye'nin bundan sonraki süreçte yapması gereken, kısa vadeli günübirlik politikaları terk etmesidir. Türkiye'nin bir bütünsel olarak AB üyeliği hedefine kilitlenmesi gerekir. AB'ye üye olmayı yalnızca hükümetin istemesi yeterli değildir. AB üyeliğinin hükümetten çok halk istemelidir. Türkiye'deki halk, medyası, akademisası, sendikaları, meslek kurumları, gönüllü kurumları ve sokaktaki insanı ile TBMM'nin etrafında bir çember oluşturarak AB üyeliği için bir baskı unsuru oluşturmalıdırlar. Aksi taktirde Türkiye'nin AB yörüngesinden kopma riski ortaya çıkacaktır. Böyle bir durumda da Türkiye'nin AB'ye üyelik konusunda gösterdiği tüm çabalar heba olacaktır. SUMMARY Unstable economic structure in 1920's and 1930's, the collapse of Breltton Woods system after II world War, caused the discussions about "Single Currency" to rise up in Europe. Europeans hardly belived that, the only way to create a Single Market for European Union is to establish European Monetary Union. The studies to bring "Euro" into the economic screen is carried on very seriously. In a general sense for European Union there is no other alternative except Monetary Union in the way of being an effective competitor against the United States market where a Single Currency is used. As United States use Single Currency in all of its economic activities then this causes an advantage for U.S against EU. EU will take the last step for establishing Economic Union when Euro will be used instead the national currencies of European Union member states. Euro will be the security of monentary stability for European Union. With Euro all the banks in European Monetary Union member countries will use one Single Currency, then this will create an efficient competition between the banks then a fall in the interest rates will follow; and at the end investments will tend to rise. Some of the important economic structural reforms couldn't be held in European Union. Some of the examples are good market and labor market. Single currency will be an important macroeconomic weapon to have the structural reforms for economy more efficiently in European Union. EU member states are using different currencies and in exchange of these different currencies many firms may have huge losses. Single Currency will be helpfully also in solving this economic unsuitability. The purchase of Euro portfolios in international markets is not as much as it should be when we take into consideration the share of EU in world trade. There is a hardly believe that, the interest rates in European Union will fall by the integration of money markets and these will rise the Euro portfolio purchases. On the other hand, it's also believed in the international markets demand of private portfolios will have a %15-20 rise. This may cause a rise in the value of Euro in short-run. As the Single Currency in European Union will cause the occurrance of price stability, then for Euro there will be a big chance to be a stable currency as Dollar. Turkey is having % 43 of its imports, and % 30 of its exports with Euro Area countries. Although Dollar is playing a major role in trade between Turkey and Europe, still 30 percent is covered by the currency of European Union member states. So Euro will have an important impact on Turkish economy. Membership to European Monetary Union will impose two important costs. One of them is loosing the seinorage income; and the other one is no more possibility to use devaluation or revaluation policy as an macroeconomic weapon to establish the balance of trade; on the other hand, the advantages that will be created by the European Mortuary Union membership is microeconomic efficiency and macroeconomic stability. If Turkey becomes a full member of European Union and then EMU, then Turkey will have the cost of seinorage income; because Turkey is one of the nation in the world that struggle with high inflation. European Union has taken a very important step towards the creation of European United States. Because of its large trade partnership with EU; Turkey as a nation does not have any other alternative except EU membership. From now on; Turkey should not any more follow up short term plans. In Turkey; if only government struggle for EU membership, this will not have any meaning. Specially, Turkish people should have an efficient struggle with all of its social classes for EU membership. If Turkey follows up the other ways except EU membership, then all the way which is covered in the way of EU membership will be wasted.