Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Ömer Faruk Karslı
Danışman: CEMALETTİN ŞAHİN
Özet:ÖZET Geçmişten günümüze bütün devletler, çeşitli amaçlar için farklı yöntemler kullanarak nüfus sayımları yapmışlardır. Genellikle halkın arasında askere alınacak ve vergi verecek kişilerin tespitini amaçlayan nüfus sayımları, binlerce yıl bu amacın dışına çıkamamıştır. Başlangıçta ilkel yöntemlerle yapılan nüfus sayımları, günümüze kadar olan süreçte bilimsel yöntemlerle, günümüzde ise elektronik ortamlarda yapılmaktadır. Dünyada bilimsel yöntemlerle yapılan ilk nüfus sayımları 20. Yüzyılda Avrupa’nın farklı ülkelerinde yapılmıştır. Osmanlı Devleti’nde dönem dönem farklı amaçlarla sayımlar yapılsa da bu sayımlarda bilimsel yöntemler kullanılmamıştır. Osmanlı Devleti’nin mirasçısı durumunda olan Türkiye’de ise, ilk kez 1927’de modern anlamda genel nüfus sayımı yapılmıştır. Bu nüfus sayımı, o döneme ait nüfus verilerini, sosyal, ekonomik ve toplumsal yapıyı ortaya çıkarmasından dolayı önemlidir. “1927 Genel Nüfus Sayımı Coğrafi Analizi” adlı bu tezde, sayıma dair basılan yayınlar temel alınmıştır. Bu kaynaklar; nüfus sayım kanunu, sayım cetveli ve nüfus verilerini kapsayan 5 ayrı yayındır. Bu kaynaklardan elde edilen verilere göre nüfus büyüklüğü, nüfus yoğunluğu, kır ve şehir nüfusu, cinsiyet, yaş grupları, meslek, eğitim, din, sakatlık, anadil ve doğum yeri itibari ile Türkiye nüfusu incelenmiştir. İncelenen konular, grafikler, illere göre tablolar ve haritalarla görselleştirilerek açıklanmıştır. Araştırma, nüfus büyüklüğü en fazla olan illerin ülkenin batısında yoğunlaştığı, nüfus yoğunluğunun km²’ye 17.9 kişi ile günümüze kıyasla çok düşük olduğu, nüfusun günümüzün tam zıttı olarak kırlarda daha fazla olduğu, büyük kayıplarla çıkılan savaşların etkisiyle cinsiyet itibari ile nüfusta kadınların erkeklerden fazla olduğu ortaya çıkmıştır. Yine, nüfusun % 61.6’sının faal, % 35.3’ünü bağımlı nüfustan oluştuğunu, zamanın şartlarından dolayı ekonomik faaliyet ve mesleklere göre nüfusun ziraatta yoğunlaştığını, ülkenin % 91.8’ inin okuma yazma bilmediğini, nüfusun % 98.6’sının sağlıklı olduğunu, bununla beraber savaşların etkisiyle sakatların da bulunduğunu, nüfusun % 86.4’ünün Türkçe konuştuğunu ve yabancı ülke doğumlu olan nüfusun toplam nüfusa oranla çok az olduğunu ortaya çıkarmıştır. İÇİNDEKİLER Sayfa No. ÖZET………………………………………………………………………. ii ABSTRACT………………………………………………………………. iii ÖNSÖZ…………………………………………………………………….. iv İÇİNDEKİLER…………………………………………………………… v TABLO LİSTESİ…………………………………………………………. vii ŞEKİL LİSTESİ…………………………………………………………... ix KISALTMALAR…………………………………………………………. xi GİRİŞ………………………………………………………………………. 1 1. BÖLÜM…………………………………………………………………. 6 1.1. 1927 Genel Nüfus Sayımı Hakkında Genel Bilgi……………… 6 1.1.1. Sayıma Hazırlanma ve Deneme Sayımları…………… 6 1.1.2. Sayım Tarihinin Belirlenmesi………………………… 7 1.1.3. Sokakların ve Binaların Numaralandırılması, Sokaklara İsim Verilmesi…………………………………… 7 1.1.4.Sayım Mıntıkalarının Oluşturulması ve Sayım Memurlarının Görevlendirilmesi ve Vazifeye Hazırlanması............................................................................ 7 1.1.5. Sayım Cetveli ve Talimatnamelerin Açıklanması, Basımı ve Gönderilmesi…………………………………….. 8 1.1.6. Sayım Komisyonları………………………………….. 8 1.1.7. Tanıtım Faaliyetleri…………………………………... 9 1.1.8. Sayım Cetveli……………………………………….. 9 1.1.9. Sayımın Yapılması………………………………….. 9 1.1.9.1. Nüfusun Kayıt Şekli………………………. 9 1.1.9.2. Sayım Günü ve Sayımın Devam Süresi…… 10 1.1.9.3. İlk Neticelerin Toplanması………………... 10 1.1.9.4. Kesin Neticelerin Toplanması ve Sınıflandırma İşi…………………………………….. 10 1.2. 1927 Genel Nüfus Sayımına Ait Basılı Kaynaklar ve Genel Özellikleri…………………………………………………………… 11 1.2.1 1927 Umumi Nüfus Sayım Kanunu………………….. 12 1.2.2. 1927 Umumi Nüfus Tahriri Cetveli………………….. 12 1.2.3. 1927 Umumi Nüfus Tahriri Fasikül I………………... 13 1.2.4. 1927 Umumi Nüfus Tahriri Fasikül II………………. 13 1.2.5. 1927 Umumi Nüfus Tahriri Fasikül III……………… 14 1.2.6. 1927 Umumi Nüfus Tahriri Vilayet, Kaza, Şehir ve Köyler İtibari ile Türkiye Nüfusu…………………………… 14 1.2.7. 1927 Umumi Nüfus Tahriri Geçici Rakamlar………... 14 2. BÖLÜM: 1927 UMUMİ NÜFUS SAYIMININ İÇERİK ANALİZİ… 16 2.1. Nüfus Büyüklüğü……………………………………………….. 16 2.2. Nüfus Yoğunluğu………………………………………………. 28 2.3. Kır ve Şehir Nüfusu…………………………………………….. 33 2.3.1. Şehir Nüfusu………………………………………….. 34 2.3.2. Kır Nüfusu……………………………………………. 38 2.4. Cinsiyete Göre Nüfus…………………………………………... 40 2.5. Yaş Gruplarına Göre Nüfus…………………………………….. 45 2.6. Meslek ve Ekonomik Faaliyet İtibari ile Nüfus……………….... 50 2.7. Nüfusun Eğitim Durumu……………………………………….. 65 2.8. Dinler İtibari İle Nüfus…………………………………………. 77 2.9. Nüfusun Sakatlık Durumu…………………………………........ 87 2.10. Anadile Göre Nüfus…………………………………………… 93 2.11. Doğum Yerine Göre Nüfus……………………………………. 123 SONUÇ…………………………………………………………………….. 129 KAYNAKÇA……………………………………………………………… 133 -------------------- ABSTRACT From past to present, all governments have made censuses for various purposes using different methods. Censuses aimed at identifying people who will be conscripted and taxed among the people. The purpose has not been exceeded for thousands of years. Initially, the censuses were made with primitive methods. Nowadays it is done within an electronic environment. In the 20th century, the first scientific censuses were conducted worldwide in different European countries. From time to time, censuses were made with for different purposes in the Ottoman Empire. These censuses were made with scientific methods. In case of Turkey, the heir of the Ottoman Empire, the modern census was conducted for the first time in 1927. This census is significant because it reveals the population, social and economical structures of that period. In this thesis named after "1927 Geographical Analysis Of The General Population Census”, the publications are based on the census. These resources contain 5 different publications: population census law, census table and population data. According to the data obtained from these resources, population size, population density, rural and urban population, gender, age, occupation, education, religion, disability, native language and birthplace of Turkey's population through its titular was examined. The subjects which are examined were explained by graphs, tables and maps divided into provinces. This research reveals that the provinces with the highest population size are concentrated in the west of the country, the population density is very low compared to the present day with 17.9 people per km², the population is more in the countryside as the exact opposite of today, and the number of women in the population is more than men in terms of the wars with great losses. It has increased. Again, 61.6% of the population consists of active, 35.3% of the dependent population, due to the conditions of time economic activities and professions of the population is concentrated in agriculture, 91.8% of the country is illiterate, 98.6% of the population is healthy, but with the effect of wars disabled, 86.4% of the population speaks Turkish and the population born in a foreign country is very small compared to the total population.