Kadın girişimci profili analizi-görüş birliklerinin belirlenmesi ve girişimcilerin kaba kümelerle sınıflandırılması


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, İşletme Fakültesi, İşletme Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2016

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: GÜLGÖNÜL BOZOĞLU BATI

Danışman: İSMAİL HAKKI ARMUTLULU

Özet:

Bütün girişimcilerin karşılaştıkları çeşitli zorluklar ve çatışmalar şüphesiz vardır. Ancak kadın girişimcilerin bunlara ilave olarak toplumdaki algı ve kadından beklentiler doğrultusunda daha fazla çatışma ve yatırım kararlarını etkileyen zorluklar olduğu da bir gerçektir. Bu çalışmada özellikle kadın girişimcilerin ailede üstlendiği rolden dolayı işteki ve işte üstlendiği rolden dolayı ailedeki çatışma düzeyleri araştırılmış, üstlendikleri rollerin yatırım planlarını şekillendirmesi ve yaşadıkları çatışmanın yatırım kararlarına etkisi üzerinde durulmuştur. Tez çalışması için İstanbul, Bursa, Kocaeli ve Yalova illerinden toplam 348 kadın girişimci ile yüz yüze görüşme yapılarak demografik özellikleri, işletmelerine dair özellikler, girişimcilik yoğunluğu, iş ve aile çatışması durumu ve yatırım planlarına yönelik sorular sorulmuştur. Bu tez kapsamında kadın girişimcilerin işte ve ailede yaşadıkları çatışmaya ve yatırım kararlarına etki eden faktörler kaba küme teorisi kullanılarak sınıflandırılmış, araştırmada kullanılan çatışma, girişimcilik yoğunluğu ve yatırım kararları ölçekleri için görüş birliği analizleri yapılmış ve yaşadıkları çatışmanın yatırım kararı ile ilişkisi incelenmiştir. Kaba küme analizi iki aşamadan oluşmaktadır. İlk aşamada kadın girişimcilerin iş kaynaklı ve aile kaynaklı rolleri ile iş ve aile çatışması iki yönlü olarak incelendi. İkinci aşamada ise yatırım kararları dört kategoride karar değişkeni olarak belirlendi. Kaba küme çalışmasında önce ortak özelliklere sahip kadın girişimcilerden granüller oluşturuldu. Oluşturulan granüller birer eleman olarak ele alınıp tarif edilen bir kaba kümeye alttan, üstten yaklaşımlar ile tamamen tarif edilen kümenin içinde olanlar ve küme ile ilişkili olan granüller belirlendi. Alttan yaklaşımla elde edilen granüllerin birlikteliği kaba kümenin çekirdeğini; üsten yaklaşımla elde edilen birliktelikten çekirdeği çıkartarak da sınırı oluşturan granüller belirlendi. Böylece, kaba küme olarak anılan küme, söylem evrenini üç parçaya ayırmaktadır. Bunlar, çekirdek, sınır bölgesi ve kümenin dışıdır. Ortak özellikleresahip, granül dediğimiz her bir bilgi parçacığının kümeye aidiyetini ifade eden, üyelik dereceleri hesaplandı. Çekirdek elemanı olanların üyelikleri “1”, sınır bölgesinde olanların üyelikleri (0;1) aralığındadır. Araştırmada incelenen 348 girişimcinin ikişerli karşılaştırmaları 348x348 boyutlu matristen yapılmıştır. Bu matrisin (i;j) hücresinde i’inci ve j’ninci girişimcilerin karar özelliği farklı değer almış ise bu iki girişimciyi ayıran koşul özellikleri (i;j) hücresine yazılmıştır. Eğer karşılaştırılan ve farklı karar veren iki girişimcinin bütün özellikleri ortak ise hücre boştur. Karşılaştırılan iki girişimci aynı kararda ise hücreye “karar aynı” yazılıp değerleme dışı bırakılmıştır. Matrisin esas köşegenindeki hücreler haliyle “karar aynı” ifadesini taşımaktadır. Bu matris “ayırdedici” (discernable) matris olarak isimlendirilir. Bu matrisin her bir satırı için niteliklerin bir mantık fonksiyonu oluşturulur. Bu fonksiyonda aynı hücre elemanları “˅” bağlacıyla; farklı hücre elemanları “˄” bağlacıyla bağlanmıştır. Oluşturulan bu fonksiyonlar boolean cebri ile sadeleştirilmiştir. Bu fonksiyonların en sade biçimleri karar kurallarımızdır. Kaba kümeler bağlamında, üçüncü olarak malumat tabloları hazırlanarak bayes yaklaşımı ile her bir niteliğin her bir karara (düşük, orta, yüksek) ait güç, kapsama, kesinlik faktörleri ve bunların bağımlılıkları sunulmuştur. Aynı niteliklere sahip girişimcilerin aynı kararda olanlarının toplam girişimci sayısına oranı gücü göstermektedir. Her bir karar özelliğinin her bir niteliğe ait olma olasılığı kapsama olmaktadır. Kesinlik ise kapsamanın tersi olarak, her bir niteliğin her bir karar özelliğine sahip olma olasılığını gösterir. Karar özelliği ile niteliğin bağımlılığını da bağımlılık katsayısı göstermektedir. İş ve aile çatışması, girişimcilik yoğunluğu ve yatırım kararları ölçeklerindeki her bir soru ve ölçeğin tamamı için kadın girişimcilerin görüş birliği katsayıları K.Gwet’in görüş birliği katsayısı (agreement coofficent:AC1) ile hesaplanmıştır. Kadın girişimcilerin çatışma düzeyleri ile yatırım planlarındaki düzeyler arasındaki korelasyonlar Kendall’ın tau-b katsayısı, Kruskal ve Goodman’ın lamda ve gamma katsayılarıyla ve yine Gwet’in görüş birliği katsayısıyla ölçülmüş ancak anlamlı bir ilişki bulunmamıştır. Bununla beraber çatışma düzeyinin düşük olması durumunda yatırım kararlarındaki her kategorinin sıklık fazlalığı belirlenmiştir. Kadınların iş ve aile yönetiminde nasıl bir yol izledikleri sorgulandı. Literatürde yer alan mümkün stratejilerden “rol eleme”, “rol azaltma” ve “rol paylaşımı” stratejilerine karşı araştırmada yer alan kadın girişimcilerin eğilimleri belirlendi. Kadın girişimcilerin büyük çoğunluğunun rol eleme konusunda iş için aile kurmayı erteleme taraftarı olmadıkları görüldü. Kadın girişimciler ne aileden ne de işten vazgeçmeyecek şekilde rol azaltma stratejisini benimsedikleri tespit edilmiştir. Araştırmaya katılan denekler işte ve ailede rol paylaşımından yanadırlar. Ancak, ailedeki rol paylaşımında çocuk bakımı konusunda yardım almayı istememektedirler. Anahtar Kelimeler: Kadın girişimciliği, iş ve aile çatışması, yatırım kararı, kaba küme teorisi, görüş birliği katsayıları. ABSTRACT There is no doubt that whole of the entrepreneurs face with kind of challenges and conflicts. On the other hand, it is obvious that female entrepreneurs have more conflicts and challenges that effect their investment decisions due to social perception and expectations from women. In this study especially conflict levels of female entrepreneurs at work, resulting from their family roles and conflict level in family, resulting from work roles are researched, their family and work roles shaping on investment plans and impact of conflict level on investment decision is stressed. For this thesis, face to face meetings were done with totally 348 women entrepreneurs from Istanbul, Bursa, Kocaeli and Yalova and questions about their demographic characteristics, business characteristics, entrepreneurship intensities, work and family conflict situations and investment plans were asked. Obtained data were investigated with rough set theory, agreement of coefficient and correlate analysis. Rough set analyses have been assembling from two steps. At first step female entrepreneurs’ work roles and family roles and both side of work and family conflict were investigated. At second step investment decisions are determined at four categories as a decision variable. At the beginning of the rough set analysis granules were formed from female entrepreneurs who have common attributes. Those granules generated as an element of a set and elements which are entirely in a set and non-empty intersection with a set are determined with lower and upper approximations. All the granules which are obtained with lower approximation are determined as core of the rough set; boundary of the set is determined by difference upper approximation granules from core. As a result, the set that we call rough set divides universe of discourse three parts. Those are core, boundary and outside of the set. Membership functions for each knowledge portions (granules), which have common attributes, were calculated. Membership of core elements’ of a set is equal to “1”, membership of boundary set elements’ is between (0;1). In this study, comparisons of 348 entrepreneurs from 348X348 dimensional matrixes are done in twain. i and j entrepreneurs are compared at matrix at (i;j) cell. If i and j entrepreneurs has different decision attributes then their different condition attributes are written at matrix’s (i;j) cell. If two entrepreneurs compared and different decided all attributes are common then cell become empty. If compared entrepreneurs have same decision then “same decision” is written to that cell and it is not evaluated. It is obvious that “same decision” warning is written in diagonal of the matrix. This matrix is called “discernible” matrix. Conditions’ logical functions are formed for all rows of the matrix. At this function same elements of the cell are bound with “˄” and different cell elements are bound with “˅”. Consisted functions are reduced by boolean algebra. Decision rules are the most redundant form of those functions. At third level of rough set probability of decision tables are prepared and each condition’s strength, certainty and coverage factors and their dependencies to each decision (low, middle, high) are counted. Strength is show entrepreneurs who have same condition and decision attributes ratio to all entrepreneurs. Probability of each decision attribute to condition attribute is coverage. Certainty, as an opposite of coverage, shows the probability of each condition attribute to decision attribute. Dependency factor shows dependency between decision and condition attributes. For each question and entire of the work and family conflict, entrepreneurship intensity and investment decision scales, female entrepreneurs’ agreement of coefficients are calculated by K.Gwet’s agreement of coefficient. Correlations between female entrepreneurs’ conflict level and levels of investment plan are counted by Kendall tau-b, Kruskal and Goodman’s lambda and gamma coefficients and Gwet’s agreement of coefficient. Unfortunately significant correlation couldn’t find. In addition that at low conflict level condition frequency of all investment level seems a lot. Female entrepreneurs’ work and family management strategies are investigated. Surveyed female entrepreneurs’ tendency for “role elimination”, “role reduction” and “role sharing” strategies, which are possible strategies in literature, are determined. It is seemed that most of the female entrepreneurs are not supporting postpone of having family. It is found out that female entrepreneurs’ embrace of role reduction strategy is neither giving up family nor work. Subjects of a test are in favour of role sharing both in work and family. Nevertheless they do not require any help for childcare. Key words: Female entrepreneurship, work and family conflict, investment decision, rough set theory, agreement coefficient