A compulsive consumption: internet use addiction tendency: the case of Turkish high school students


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2006

Tezin Dili: İngilizce

Öğrenci: Muhiddin Aslanbay

Danışman: EMİNE ÇOBANOĞLU

Özet:

Bir Pazarlama İletişimi Aracı Olarak İnternet, Siber Pazar, Tekno Sınıf, Kontroldışı İnternet Tüketimi, İnternet Bağımlılığı. Ülkelerin bilgi toplumu olmayı hedeflediği, bilişim ve iletişim teknolojilerinin hızla geliştiği günümüzde pazarlamacılar siberalanı deneyimleyen tüketicilerin davranışlarıyla yakından ilgilenmekteler. Siberalana giriş aracı olan internet, firmalarca tüketicileriyle doğrudan iletişim aracı olarak kullanıldığı gibi aynı zamanda ürünlerini sergiledikleri, ödemelerini gerçekleştirdikleri bir ticaret kanalı olarak etkin bir şekilde kullanılmaktadır. Tüketiciyle her bir iletişim yeni bir veri olarak firmalarca veri ambarlarında toplanmakta, analiz edilmekte ve tüketiciye uyarlanmış pazarlama aktiviteleri olarak dönerek tüketicinin sadakatini arttırmaktadır. Bu tezin amacı, Türk lise öğrencilerinin internet kullanım süreçlerinde internet kullanım oranlarını ortaya koymak ve bu oranda oluşabilecek değişikliklerin nedenlerini araştırmaktır. Akademik yazın, internet tüketimi oranının artmasının, kontrol dışı tüketimle ve dolayasıyla bağımlılıkla sonuçlanabildiğini ortaya koymaktadır. Bu tez, 296 lise öğrencisini örneklem alan ve internet bağımlılığını araştıran bir saha araştırmasını da kapsamaktadır. Araştırma Nisan- Mayıs 2006 döneminde İstanbul’un değişik semtlerine dağılmış okullarda gerçekleştirilmiştir. . Bu araştırmada ana değişkenler olarak, internet bağımlılık semptomları ve bağımlılığı tetikleyen internetten alınan haz değişkenleri, öğrencilerin demografik / sosyoekonomik özellikleri, ineternet kullanımında durum faktörleri ve öğrencilerin diğer mecra kullanım alışkanlıkları kullanılmıştır. Araştırma sonucunda internetten alınan haz faktörleri ile internet bağımlılığı arasında belirgin bir ilişki bulunmuştur. Bu faktörler internet bağımlılığındaki değişimi % 39 açıklamıştır. Bazı demografik ve sosyo ekonomik faktörlerin yanı sıra bazı durumsal faktörler internet bağımlılığıyla ilişkili çıkmıştır. Diğer medya tüketimi internet bağımlılığını açıklamadığı bulunmuştur. Bulgular farklı ülkelerden araştırmalarla bir çok ortak noktada buluşmaktadır. Bu tez pazarlamacı ve araştırmacılar için olduğu kadar, internet bağımlılığının genellikle psikolojik bozukluklara yol açması nedeniyle psikologlar ve eğitimciler için de önemli bulgular içermektedir. Acceleration in information and communication technologies caused marketers to pay closer attention to rising number of experiences of consumers in cyberspace. The internet is used in marketing arenas in great extend as a communication tool and even as a payment system where total process of commerce is practised. Besides, direct contact with consumers enable marketers to develope their information bases over data warehouses to use for further more focused marketing communications and CRM activities. The aim of this thesis is to exhibit the levels and the variations of these levels of internet use among Turkish high school students. Academic literature shows that high levels of internet consumption turns out to be compulsive and causes addiction. This thesis presents a field research applied in İstanbul on April-May 2006, amongst 296 high school students. In this research main variables are internet addiction symptom items and the antecedents of internet addiction as gratification of internet use items, demographic / socioeconomic variables of students, situational factors of internet use and other media consumption habits of students. Some gratification factors were found to have significant relationship with internet addiction. These factors explained 39 % of variation of internet addiction. Findings show that some demographic/socioeconomic variables of students, and situational factors of internet use have significant relationship with gratification of internet use factors. Other media consumption was found to have no significant relationship either with gratification of internet use or internet addiction. Findings have significant commonalities with researches from different countries. This thesis have important implications not only for marketers and researchers but also psychologists and educators, since internet addiction generally end up with psychological disorders in life.