Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ZEYNEP NUR NALBANT
Danışman: AZİZE NİLGÜN CANEL
Özet:Bu araştırmanın amacı, ergenlerdeki siber zorbalık duyarlılığı durumunun, anne-baba ile ilişkiler, benimsenen değerler ve çeşitli demografik değişkenlerle arasındaki ilişkinin ve anne-baba-ergen ilişkileri ile değer yönelimlerinin siber zorbalık duyarlılığını yordama gücünün belirlenmesidir. Araştırmada üç farklı lise türünden 14-18 yaşlarındaki 329 adet öğrenciye ulaşılmıştır. Bu öğrencilerden 207’si kız, 122’si ise erkektir. Öğrencilerin anne-babalarıyla olan ilişkilerinin ölçülmesinde “Anne-Baba-Ergen İlişkileri Ölçeği”, benimsenen değer yönelimlerinin ölçülmesinde “Portre Değerler Anketi”, siber zorbalık duyarlılığı için ise “Siber Zorbalığa İlişkin Duyarlılık Ölçeği” kullanılmıştır. Bunlara ilave olarak öğrencilerin demografik özellikleri ile ilgili bilgileri elde etmek amacıyla “Kişisel Bilgi Formu” kullanılmıştır. Araştırmada verilerin anlamlılık düzeyi p<.05 şeklinde kabul edilmiştir. Tarama araştırmalarının doğası gereği betimleyici istatistiklerden frekans, yüzde, aritmetik ortalama, mod, medyan, standart sapma (Ss), varyans, ranj, basıklık-çarpıklık kullanılmıştır. Verilerin analizinde parametrik (N>30) ve non-parametrik (N<30) analiz teknikleri kullanılmıştır. Araştırmada ilişkisiz üç ya da daha fazla örneklem için tek yönlü varyans analizi (ANOVA); iki ilişkisiz örneklemin ortalamaları arasındaki farkın manidarlığı için bağımsız gruplar t testi; iki sürekli değişken arasındaki ilişki için pearson momentler çarpım korelasyonu kullanılmıştır. Değişkenlerin üç ya da daha fazla olanlarda ve alt gruplarından birinin N<30 halinde anlamlı farklılığı belirlemek için Kruskal Wallis H Testi kullanılmıştır. ANOVA’da fark çıkan durumlarda farkın yönünü anlamak amacıyla POST-HOC testlerden Scheffe testine, Kruskal Wallis H analizinde ise anlamlı farklılık çıkan durumlarda farklılığın yönünü belirlemek amacıyla Mann Whitney U analizleri yapılmıştır. Bu araştırmadaki bağımsız değişkenlerin bağımlı değişken olan siber zorbalık duyarlılığında birlikte meydana getirdiği değişimi açıklamak için Çoklu Regresyon Analizi kullanılmıştır. Yapılan istatistiksel analizler sonucunda elde edilen bulgular; Ergenlik dönemindeki öğrencilerin siber zorbalık duyarlılıklarının demografik değişkenlerden sadece cinsiyete göre farklılaştığı ve bu farklılığın kızların lehine olduğu görülmüştür. Ergenlik dönemindeki öğrencilerin anne-ergen ilişkilerinin demografik değişkenlerden sadece cinsiyet ve okul türü değişkenine; baba-ergen ilişkilerinin ise sadece internette geçirilen süreye göre anlamlı farklılık gösterdiği görülmüştür. Ergenlik dönemindeki öğrencilerin değer yönelimleri demografik değişkenlerden cinsiyet, sınıf düzeyi, okul türü, anne-baba beraberlik, anne iş durumu ve internette geçirilen süreye göre farklılık göstermektedir. Ergenlik dönemindeki öğrencilerin siber zorbalık duyarlılığı ile anne-baba ilişkileri arasında; siber zorbalık duyarlılığı ile değer yönelimleri (başarı, özyönelim, evrensellik, geleneksellik, uyma, güvenlik, yardımseverlik) arasında pozitif yönlü bir ilişki vardır. Anne-ergen ilişkileri ile değer yönelimleri (başarı, özyönelim, uyarılım, evrensellik, geleneksellik, uyma, güvenlik, yardımseverlik) arasında ve baba-ergen ilişkileri ile değer yönelimleri (başarı, özyönelim, evrensellik, geleneksellik, uyma, güvenlik, yardımseverlik) arasında pozitif yönlü bir ilişki vardır. Ergenlik dönemindeki öğrencilerin anne-baba ergen ilişkileri ve değer yönelimleri alt boyutlarının birlikte siber zorbalık duyarlılığı ile orta düzeyde anlamlı ilişkisi vardır. Ergenlik dönemindeki öğrencilerin anne-baba-ergen ilişkileri ve değer yönelimlerinden başarı, özyönelim, evrenselcilik, geleneksellik, uyma, güvenlik, iyilikseverlik alt boyutları ergenlerdeki siber zorbalık duyarlılığının toplam varyansının %21’ini açıklayabilmektedir. Araştırmadaki yordayıcıların siber zorbalık duyarlılığı üzerindeki önemi sırasıyla: Uyma, Güvenlik, Evrenselcilik, Anne-Ergen İlişkileri, Başarı, Özyönelim, Baba-Ergen İlişkileri, Geleneksellik, İyilikseverlik şeklinde olduğu görülmüştür. Bu değişkenlerden uyma ve güvenlik değişkenlerimizin siber zorbalık duyarlılığı üzerinde anlamlı etkiye sahip olduğu sonucu elde edilmiştir. Sonuç olarak ergenlik dönemindeki öğrencilerin siber zorbalıklara karşı duyarlılığın arttırılmasında uyma ve güvenlik değerlerinin gücü görülmüştür. Literatürde var olan araştırmalarla bütünsel olarak tartışılmıştır. Bu konuda araştırmacılara ve alanda çalışanlara faydalı olabilecek öneriler sunulmuştur. -------------------- The aim of the present study is to determine the relationship between the situation of cyberbullying sensitivity in adolescents and the relationships with parents, the embraced values and various demographic variables, and also to determine the predictive power of parent-adolescent relationships and of value orientations in predicting the cyberbullying sensitivity. In the study, 329 students, aged 14-18 years, from three different high school types, were studied. 207 of these students were girls and 122 of them were boys. "Parent-Adolescent Relationships Scale" was used to measure students' relationships with their parents, "Portrait Values Questionnaire" was used to measure the embraced value orientations and "Cyberbullying Sensitivity Scale" was used to measure the cyberbullying sensitivity. In addition to these, "Personal Information Form" was used to obtain information about the students' demographic features. In the study, the significance level of the data was set at p<.05. Due to the nature of survey studies, the descriptive statistics tools such as frequency, percentage, arithmetic mean, mode, median, standard deviation (Sd), variance, range, and skewness-kurtosis were used. In the analysis of the data, parametric (N>30) and non-parametric (N<30) analysis techniques were used. One-way analysis of variance (ANOVA) for three or more unrelated samples in the study; independent groups t test for the significance of the difference between the averages of two unrelated samples; pearson moment product correlation was used for the relationship between two continuous variables. The Kruskal Wallis H Test was used to determine the significant difference in three or more of the variables and one of the subgroups of N <30. Mann Whitney U analyzes were performed to determine the direction of the difference in the situations that differed in ANOVA, and to determine the direction of the difference in the post-HOC tests, Scheffe test and Kruskal Wallis H analysis. Multiple Regression Analysis was used to explain the change of independent variables in cyberbullying sensitivity which is the dependent variable in this research. The results obtained from the statistical analysis showed that: It was seen that cyberbullying sensitivities of the adolescent students differed only by gender among demographic variables and this difference was in favor of the girls. The mother-adolescent relationships of the adolescent students were seen to significantly differed only by the variables of gender and school type among the demographic variables; while the father-adolescent relationships were found to significantly differed by the time spent on the Internet. The value orientations of the adolescent students differed by gender, grade level, type of school, mother and father being together, maternal employment status and time spent on the Internet among demographic variables. There is a positive correlation between the cyberbullying sensitivity of the students in the adolescence period and their relationships with their parents; between the cyberbullying sensitivity and the value orientations (achievement, self-direction, universalism, tradition, conformity, security, benevolence). A positive correlation exists between the mother-adolescent relationships and the value orientations (success, self-direction, stimulation, universality, tradition, cohesion, security, benevolence) and, the father-adolescent relationships and the value orientations (success, self-direction, universalism, tradition, conformity, security, benevolence). The parent-adolescent relationships of adolescent students and the value orientation sub-dimensions exhibit moderately significant correlation with cyberbullying sensitivity. The parent-adolescent relationships and the achievement, self-esteem, universalism, tradition, conformity, security and benevolence sub-dimensions of value orientations of the students in the adolescence period can explain 21% of the total variance of cyberbullying sensitivity in adolescents. The importance of the predictors of the study on cyberbullying sensitivity was observed to be in the order of conformity, security, universalism, mother-adolescent relationships, achievement, self-direction, father-adolescent relationships, tradition, and benevolence. Among these variables, the conformity and security variables were found to have a significant effect on cyberbullying sensitivity. As a result, the power of conformity and security values in increasing the adolescent students' sensitivity to cyberbullying, was observed. It has been integrally discussed with the existing research in the literature. On this topic, suggestions that may be useful for researchers and field workers were presented.