Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Radyo, Televizyon Ve Sinema Anabilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: OKAN ŞEKER
Danışman: Filiz Aydoğan Boschele
Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu
Özet:
Kitle iletişim araçlarında artan etkileşim boyutu toplumsal yaşamda var olan yanılsamayı arttırarak derinleştirmiştir. Tarihsel süreç boyunca gelen yanılsama çeşitli şekillerde kendini göstermiştir. Antik Çağ'ın yurttaş anlayışı, Orta Çağ'ın dogmatik havasında ve son olarak Yeni Çağ'ın modern insanında bireysellik bir yanılsama içerisinde yaşanmıştır. Toplum içerisinde var olan yanılsamalar ise bireyin var olduğundan beri geliştirdiği iletişim araçlarıyla etrafı çevrelenmiştir. Her iletişim aracı kendinden önceki iletişim aracının anlatısal ve biçimsel özelliklerini devralarak geliştirmesi, yanılsamanın artışında etken olmuştur. Kullanılan iletişim aracı ise toplumsal mevcut dönüşümden bağımsız olmayarak kendine özgü ekonomik, siyasal ve toplumsal bir dil geliştirmiştir. Matbaa ile başlayan günümüzde yeni medya teknolojileriyle devam eden iletişim araçlarıyla modern bireyin ortaya çıkışı eşzamanlı olarak gelişmiştir. Toplumsal dönüşüme katkı sunan iletişim araçları kurulan endüstriyel toplum içerisinde bireyi nesne konumuna indirgemede de aktif rol oynamıştır. Sosyal yaşamın kaosundan kaçan veya bilgi almak isteyen insanlar soluğu her çağda kitle iletişim araçlarında almışlardır. Sözlü kültürün baskın olduğu dönemde ozanlar ve şairler anlatıları gerçekleştirirken, yazılı kültürde romanlar ve gazeteler, görsel kültürde ise televizyon bu görevi üstlenmiştir. Çağımızda ise bu görev artık yeni medya araçlarındadır. Yeni medya ortamları da diğer iletişim araçları gibi yanılsamayı yıkan değil sürdüren yeni bir kitle kültürünü ortaya çıkarmıştır. Bu yeni kitle kültürü de etkileşim alanları algoritmalar tarafından gözetlenen, toplanan verilerinin ticari değer olarak sürekli üretildiği alanlardan oluşmaktadır. Tüm bunlar ışığında çalışmada tarihsel süreç içerisinde bireysellik yanılsaması ele alınmıştır. Kitle iletişim araçlarında bireyin artan etkileşim olanakları örneklerle açıklanmış yanılsamayla ilişkisi ortaya konmuştur. Son olarak yeni medya ortamları içerisinde ele alınan bireysellik yanılsaması bireylerin en çok karşılaştıkları alan olan sosyal medya platformları üzerinden incelenmiştir. Öte yandan etkileşim alanlarının ekonomik gözetimi ve sınırlandırılması filtre baloncukları üzerinden tartışılmış olup yeni kitle kültürünün alanları detaylı olarak ortaya konulmuştur. Yeni medyanın belirtildiği gibi toplumsal ve bireysel alanları genişletmediği aksine yanılsamayı sürdürdüğü ve dönüşüme uğrattığı ortaya konmuştur.