Türk Din Müziği Alanında Yapılmış Lisansüstü Tez Çalışmalarının Etnomüzikoloji Yazınıyla İlişkilerine Dair Bir İnceleme


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İslam Tarihi Ve Sanatları Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2025

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: TARIK DUMAN

Danışman: Mehmet Safa Yeprem

Özet:

Bu çalışma, İslam Tarihi ve Sanatları ile Türk Din Musikisi lisansüstü programlarından yayımlanan lisansüstü tezlerin etnomüzikoloji yazınıyla ilişkilendirilebileceği savından hareketle, literatürde nispeten bakir kalan dini müziğe dair kültürel olguların araştırılması ve anlaşılmasının önemine dikkat çekmeyi amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda, dini müziğin kültürel ve toplumsal vechinin incelenmesinde etnomüzikoloji yazınının uygulanabilirliğini irdelemek, söz konusu anabilim dallarında yayımlanan ve etnomüzikoloji ile ilişkili olabileceği tespit edilen lisansüstü tezlerin, etnomüzikoloji yazınıyla ilişkisini çözümlemektir.


Araştırma yöntemi olarak literatür taraması esas alınmış; elde edilen veriler ise betimsel ve istatistikî analizlerle kullanılmıştır. İlgili literatürde, etnomüzikoloji yazınının dini müzik özelindeki uygulanabilirliğini ve işlevselliğini doğrudan ele alan bir çalışmanın bulunmaması, ayrıca etnomüzikolojiyle ilişkili görülen tezlerin içerikleri, ilişki düzeyleri ve alana katkılarını sistematik biçimde inceleyen bir çalışmanın yokluğu belirgin bir boşluğa işaret etmektedir. Etnomüzikoloji yazınının lisansüstü dini müzik çalışmalarına uygulanabilirliğinin değerlendirilmesi, olası yeni araştırmalar için kuramsal bir zemin sunarak, mevcut tezlerin çözümlenmesi ile dini müziğin kültürel boyutuna ilişkin güncel durumun görünürleşmesine katkı sağlamaktadır.


Bu çalışma ile dini müziğe dair kültürel ve toplumsal olguların çalışılmasına yönelik akademik ilgiyi artırmak, alanda çalışacak araştırmacılara kuramsal çerçeve ve işlevsel araçlar sunmak ve böylelikle literatürde söz konusu boşluğun doldurulmasına özgün bir katkı sağlanması hedeflenmiştir.