Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, BİYOTEKNOLOJİ, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2024
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: MUSTAFA NECATİ HAŞİMOĞLU
Asıl Danışman (Eş Danışmanlı Tezler İçin): Dilek Balık
Eş Danışman: Özal Mutlu
Özet:
Gonokok enfeksiyonu, Cinsel Yolla Bulaşan Enfeksiyonların ana nedenlerinden biridir. Dünya Sağlık Örgütü, 2020 yılında dünya genelinde yetişkinler arasında tahmini 82,4 milyon yeni enfeksiyonun meydana geldiğini bildirmiştir. Yetmiş Beşinci Dünya Sağlık Kurulu, Küresel Sağlık Sektörü Stratejileri 2022-2030 kitapçığında, 2020 yılını baz alarak 2030 yılında enfeksiyonda %90'lık bir düşüşü hedeflediğini bildirmiştir. Bu hedef doğrultusunda antibiyotiğe dirençli gonokok enfeksiyonlarının yeni tedavilerine yönelik araştırmaların artırılması teşvik edilmektedir. Bu tez kapsamında gonokok enfeksiyonunun tedavisinde yeni bir inhibitör hedefi olarak Neisseria gonorrhoeae 1-deoksi-D-ksilüloz 5-fosfat redüktoizomeraz belirlenmiştir. Bu bağlamda, NgDXR'nin kapalı ve yarı açık homoloji modelleri tasarlanmıştır. Enamine screening (2.9 M) ve Chemdiv (1.6 M) sağlayıcılarından toplanan yaklaşık 4.5 milyon bileşiğin tasarlanan NgDXR xvi modellerine hesaplamalı kimya yöntemleriyle taraması gerçekleştirilmiştir. Moleküler yanaştırma işlemlerinden elde edilen 31 bileşik, 100 ns moleküler dinamik simülasyonlarına tabi tutulmuş ve MM/GBSA serbest bağlanma enerjileri hesaplanmıştır. Sonuçlar doğrultusunda belirlenen 426646 numaralı bileşiğin analogları ile çalışmalar tekrarlanmıştır. Literatürde ilk kez hesaplamalı kimya yöntemleriyle belirlenen 17 bileşik, NgDXR'nin potansiyel inhibitör adayları olup 2030 yılı için belirlenen hedef kapsamında gonokok enfeksiyonuna yönelik yeni ilaç arayışları için umut vaad etmektedir.