Ortaokul öğrencilerinin medya okuryazarlığına ilişkin görüşleri


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2015

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Cihan Özay

Danışman: GÜL TUNCEL

Özet:

Medyanın son yıllarda artan etkisi ve medya araçlarının yaygınlaşması ile toplumun medya eğitimine duyduğu ihtiyacı da artırmıştır. Medya eskiye oranla insanların günlük hayatında daha büyük etkiye sahiptir. Bireyler günlük yaşantılarının büyük bir kısmında medya araçlarıyla ilişki içerisindedir. Bu durum bireylerin medyadan ve medya araçlarından gelebilecek olumsuz etkiler karşısında dikkatli olmalarını gerektirmektedir. Her konuda olduğu gibi medya konusunda da bireyleri bilinçlendirmenin yolu eğitimden geçmektedir. Bu yüzden bireylere medya okuryazarlığı eğitimi verilmekte ve medyadan gelen mesajları doğru okumaları sağlanmaktadır. Bu araştırmada ortaokul öğrencilerinin medya okuryazarlığına ilişkin görüşleri incelenmiştir. Araştırmanın evreni 2013-2014 eğitim-öğretim yılında İstanbul ilinde ortaokullarda eğitim gören öğrencilerinden oluşmaktadır. Araştırmanın örneklemi için 2013-2014 eğitim-öğretim yılında İstanbul’un Ataşehir, Ümraniye, Çekmeköy, Üsküdar, Sancaktepe, Bahçelievler ilçelerinde eğitim 5,6,7,8. Sınıf öğrencileri seçilmiştir. Araştırmada toplam 670 öğrenci ile anket çalışması yapılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak “Ben ve İletişim Anketi” uygulanmıştır. Araştırmada veri toplamak amacıyla kullanılan anket araştırmacı tarafından hazırlanmış ve online olarak (http://ozayanket.blogspot.com/) katılımcılara sunulmuştur. Bu anket geliştirilirken literatür taraması ve daha önce yapılan araştırmalar dikkate alınmıştır. Anketler uzmanların görüşleri alınarak taslak olarak hazırlandıktan sonra anketlerin güvenilirlikleri test edilmek amacıyla ön uygulama yapılmıştır. Ön uygulamadan sonra var olan eksiklikler giderilerek anketlere de son şekli verilmiştir. Araştırmadan ortaokul öğrencilerinin medya okuryazarlık düzeyleri görüşleriile ilgili elde edilen bulgular bir yazılım programı ile yüzde ve frekans analizi şeklinde analiz edilerek betimlenmiştir. Öğrencilerin düşünceleri ile cinsiyet değişkeni arasındaki farkı ki-kare testiile öğrencilerin düşünceleri ile sınıf düzeyi değişkeni arasındaki fark ise anova-tukey ile tespit edilmiştir. Araştırmada katılımcıların kullandıkları medya araçlarından yaygın olarak televizyon, internet ve cep telefonunu kullandıkları kitap, gazete, dergi, DVD ve VCD kullanma oranlarının düşük olduğu, genelde facebook ve twıtter gibi sosyal ağları takip ettiklerine, televizyon izledikleri için ders çalışamadıklarına, televizyonda gördükleri şiddet olaylarından etkilendiklerine, ülkemizde medyanın tarafsız olmadığını düşündüklerine, kitle iletişim araçlarına güvendiklerine, medyayı eleştirel bir bakış açısıyla takip etmediklerine, medya okuryazarlığının en önemli amacının medya metinlerindeki sosyal, kültürel, ekonomik ve politik yönlendirmelere karşı uyanık bir birey yetiştirmek olduğunu düşündüklerine ulaşılmıştır. Anahtar kelime: İletişim, Kitle İletişim Araçları, Medya, Medya Okuryazarlığı, ABSTRACT PRIMARY STUDENT’S OPINION INTERPRETATION OF MEDIA LITERACY The need of the media education has been increased due to the increase of its effectiveness and prevalence of the media tools. The effectiveness of media on individuals’ daily life is now higher comparing to past. Individuals use media tools in big part of their daily lives. This fact requires individuals to be careful for any possible negative effect of the media and its tools. As in most of the situations, awareness of individuals about media should be raised by education. Therefore media literacy education is given to individuals and they are ensured to evaluate the media messages. In this research, the perception, sight and commentary of primary social science teachers and students for media literacy have been examined. The participants of the research are social science teachers and students studying at primary schools in İstanbul in 2013 – 2014 academic year. For exemplification of this research, social science teachers who work around the districts of İstanbul, Ataşehir, Ümraniye, Çekmeköy, Üsküdar, Sancaktepe, Bahçelievler, and 5th, 6th, 7th and 8th grade students have been chosen. In total, the questionnaire has been applied to 670 students. ‘’ I &Communication’’ questionnaire is used to gather data. The questionnaire to gather the data in this research has been prepared by the researcher and it's presented online on the (http://ozayanket.blogspot.com) to the participants. While this survey was been developing, literature studies and previous researches had been taken into account. After surveys, based on the opinions of experts, were prepared as draft, preliminary application was made to test the reliability of surveys. After preliminary practice, the missing parts were resolved and the final version of the questionnaire was given. The findings related reviews of media literacy levels of middle school students and their views were analyzed and depicted in the forms of percentage and frequency analysis by software programme in the survey. The difference between the thoughts of students and the gender variant is identified by Chi-square test while the difference between the thoughts of students and the grades variant is identified by anova-tukey. It's achieved in the research that among the media tools used by the participants are television, internet and mobile phone are common while the rate of the usage of the book, newspaper, magazine, DVD and VCD is low, they generally follow the social networks such as facebook and twitter, they don't study lesson as they watch tv, they're effected by the images of violence they watch at tv, they think the media is not neutral in our country, they trust on the mass communication tools, they don't follow the media with a critical perspective and they think that the most important aim of the media literacy is to educate individuals who are highly aware of the social, cultural, economic and political orientation in the media texts. Key Words: Communication, Mass Communication Tools, Media, Media Literacy