Mekki Surelerde Putperestlerin Ahlaki Özellikleri

---

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2003

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: FERİHAN ÖZMEN

Danışman: Abdulhamit Birışık

Özet:

Kur’an-ı Kerim’in evrensel mesajının daha iyi anlaşılmasına katkıda bulunmak amacıyla yapılan bu çalışmada, Kur’an’ın ilk nazil olan sûrelerinde hikaye edilen putperestlerin ahlaki özellikleri ortaya çıkarılmaya çalışıldı. İslam öncesinde kabileci yaşam tarzına sahip olan putperest toplumda, kavmi dayanışma ilkesi “asabiyet” kavramıyla ifade edilmekteydi. Bu tarz hayat anlayışı, putperestlerin bütün davranışlarını da yönlendirmekteydi. Onların bu anlayışları “Zalim de olsa mazlum da olsa kardeşine yardım et” sözüyle ifade edilmiştir. Kur’an-ı Kerim’in ilk muhatapları da bu anlayışa sahip olan putperestlerdir. Putperestler Kur’an’ın sihir olduğunu söylemişler, Hz. Muhammed’in tebliğ ettiği dine karşı tepki göstermişlerdir. Bu yüzden Kur’an Mekke dönemi boyunca putperestlerin kibir, istihza, haset, inatçılık, cimrilik, yalancılık, zulüm gibi bazı davranışlarını eleştiri konusu yapmış, onların bu tutumlarının “maddeperestlik” ile sıkı bir ilişki içerisinde bulunduğunu ortaya koymuştur. Putperestlerin Hz. Peygamber ile diyaloglarını içeren ayetler dikkatle incelendiğinde, onların bu tür davranışlarının Mekke’deki mevcut statükolarını muhafaza etmek amacından kaynaklandığı ortaya çıkmıştır. Onlar bazı çıkarlarını korumak için putperestliğe sıkıca bağlanmaktaydılar. Bu sebeple Kur’an’ın ahlak alanında yaptığı en önemli değişiklik, putperestliğe son vermek, bunun yerine tevhid inancını yerleştirmek olmuştur.