Öğretmen Adayları ve Akademisyenlerin Memnuniyet Düzeylerini Etkileyen Faktörler: Sınıf Öğretmenliği Anabilim Dalının Sorunlarının İncelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi, Temel Eğitim Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2018

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: KAMİL ERSİN ARAÇ

Danışman: Zeliha Nurdan Baysal

Özet:

Bu araştırmada, sınıf öğretmenliği ana bilim dalında öğrenim gören öğretmen adaylarının ve görev yapan akademisyenlerin belirlenen alt boyutlarda memnuniyet düzeylerini bazı demografik değişkenlere göre incelemek amaçlanmıştır. Öğretmen adaylarına ait alt boyutlar yönetim ve örgütleme, eğitim, araştırma, altyapı ve paydaşlarla ilişkiler iken, akademisyenlere ait alt boyutlar öğretim elemanları, danışmanlık, yönetim, kaynaklar, bilgisayar olanakları, dersler ve ders programları olmuştur. Karma yöntem açımlayıcı sıralı desen modeline uygun olarak düzenlenen araştırmada aşağıdaki sorulara cevap aranmıştır: 1. Öğretmen adaylarının belirtilen alt boyutlara ait memnuniyet düzeyleri nedir? 2. Akademisyenlerin belirtilen alt boyutlara ait memnuniyet düzeyleri nedir? 3. Öğretmen adaylarının belirtilen alt boyutlar hakkındaki değerlendirmeleri nelerdir? 4. Akademisyenlerin belirtilen alt boyutlar hakkındaki değerlendirmeleri nelerdir? Araştırma nicel ve nitel olmak üzere iki farklı boyutta gerçekleştiği için araştırmaya katılanlar iki farklı grupta değerlendirilmiştir. Araştırma grubunu 2016-2017 eğitim öğretim yılında Sınıf Öğretmenliği Ana Bilim Dalı'nda öğrenim gören dördüncü sınıf öğretmen adayları ve aktif görev yapan akademisyenler oluşturmaktadır. Araştırmanın nicel boyutunda evrenini 145 öğretmen adayı, 24 akademisyen, örneklemini ise 136 öğretmen adayı, 21 akademisyen oluşturmuştur. Araştırmanın nitel boyutunda çalışma grubu ise amaçlı örnekleme yöntemi kullanılarak belirlenmiştir. Tipik durum örnekleme ile çalışma yapılan üniversite, ölçüt örnekleme ile de çalışma grubu belirlenmiştir. Araştırmanın nitel bölümünde öğretmen adayları belirlenirken alınan ölçüt belirtilen ana bilim dalında en az üç yıldır bulunmaları, akademisyenlerin çalışma grubu belirlenirken alınan ölçüt ise kadrolarının belirtilen ana bilim dalında olmasıdır. Araştırmada kullanılan ölçekler nicel ve nitel desenlere uygun olarak belirlenmiştir. Araştırmanın nicel bölümünde öğretmen adaylarına uygulanan ölçek Ali Ekber Şahin (2009) tarafından geliştirilen "Eğitim Fakültesi Öğrenci Memnuniyet Ölçeği"dir. Akademisyenlere uygulanan ölçek ise Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Akademik Değerlendirme ve Kalite Geliştirme Kurulu (2008) tarafından geliştirilen "Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Akademik Personelinin Memnuniyet Anketi"dir. Araştırmanın nitel bölümünde ise araştırmacı tarafından uzman görüşleri alınarak, anket formlarına paralel şekilde hazırlanan yarı yapılandırılmış görüşme formları öğretmen adaylarına ve akademisyenlere uygulanmıştır. Araştırmadan elde edilen nicel veriler SPSS 18.0 paket programı ile analiz edilmiş, betimsel istatistik analiz yöntemlerinden yüzde, frekans ve aritmetik ortalamalar hesaplanmıştır. Cinsiyet değişkeni için Mann Whitney U testi, mezun olunan lise türü ve akademik başarı ortalaması değişkenleri için Kruskal Wallis H Testi kullanılmıştır. Nitel veriler ise betimsel analiz yönteminden faydalanılarak analiz edilmiştir. Öğretmen adaylarının memnuniyet düzeylerinin cinsiyetleri ve mezun oldukları lise türüne göre anlamlı bir farklılık göstermediği, akademik not ortalamasına göre ise gösterdiği görülmüştür. Ayrıca öğretmen adaylarının en olumlu görüş bildirdikleri alt boyutun "danışmanlık hizmetleri", en olumsuz görüş bildirdikleri ise "bilgisayar olanakları" olduğu bulunmuştur. Akademisyenlere ait bulgular incelendiğinde ise memnuniyet düzeylerinin unvanlarına göre anlamlı bir fark göstermediği, cinsiyetlerine göre gösterdiği görülmüştür. Ayrıca akademisyenlerin en olumlu görüş bildirdikleri alt boyut "eğitim" iken en olumsuzu "altyapı" olmuştur. Elde edilen nicel bulgular derinlemesine incelenmiş, öğretmen adaylarının ve akademisyenlerin doğrudan görüşlerine yer verilmiştir. Araştırma ilgili literatür ve benzer çalışma bulguları çerçevesinde tartışılmış, çeşitli öneriler getirilmiştir. Anahtar Kelimeler: Eğitim, Yükseköğretimde Kalite, Öğretmen Yetiştirme, Sınıf Öğretmenliği