Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2016
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Özlem Hergül Hocaoğlu
Özet:
Bu araştırma, hafif düzeyde zihinsel engelli çocuk sahibi anne babaların akılcı olmayan inançları ile çocuklarının sosyal beceri ve problem davranış düzeyleri arasındaki ilişkiyi belirlemeyi amaçlamaktadır. Tarama modeline uygun olarak düzenlenen bu genel amaç çerçevesinde aşağıdaki soruların yanıtları verilmeye çalışılmıştır: 1. Zihinsel engelli çocuk sahibi anne babaların akılcı olmayan inançları demografik değişkenlere göre (cinsiyet, yaş, kardeş sayısı, anne-babanın eğitim durumu vb.) farklılaşmakta mıdır? 2. Zihinsel engelli çocuk sahibi anne babaların akılcı olmayan inançları birbirinden farklılaşmakta mıdır? 3. Zihinsel engelli çocuk sahibi anne babaların akılcı olmayan inançları ile çocuklarının sosyal beceri düzeyleri arasında anlamlı bir ilişki var mıdır? 4. Zihinsel engelli çocuk sahibi anne babaların akılcı olmayan inançları ile çocuklarının problem davranış düzeyleri arasında anlamlı bir ilişki var mıdır? 1. Zihinsel engelli çocuk sahibi annelerin belirledikleri sosyal beceri düzeyi ile öğretmenlerin belirledikleri sosyal beceri düzeyi birbirinden farklılaşmakta mıdır? 2. Zihinsel engelli çocuk sahibi annelerin belirledikleri problem davranış düzeyi ile öğretmenlerin belirledikleri problem davranış düzeyi farklılaşmakta mıdır? Araştırmanın örneklemi, İstanbul ilinde Milli Eğitim Bakanlığına bağlı ilkokul ve ortaokullara (resmi-kamuya bağlı) kaynaştırma öğrencisi olarak ya da özel eğitim sınıfı öğrencisi olarak devam eden, Rehberlik Araştırma Merkezleri tarafından hafif düzeyde zihinsel engelli tanısı konmuş 7-12 yaş 97 öğrenci ve onların anne babalarından oluşmuştur. Uygulama Kadıköy, Üsküdar, Ataşehir, Zeytinburnu ilçelerinde yapılmıştır. Anne-babaların akılcı olmayan inançları için Anne Baba Düşünceler Ölçeği (ABDÖ), çocukların sosyal beceri ve problem davranış düzeylerini belirlemek için ise Sosyal Beceri Dereceleme Sistemi Ebeveny Formu (SBDS-EF), Okul Sosyal Davranış Ölçeği (OSDÖ) kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, zihinsel engelli çocuk sahibi anne babaların akılcı olmayan inanç düzeylerinin, çocuklarının cinsiyetine, yaşına, özel eğitim desteği alıp almamalarına, çalışma durumuna, aile eğitimi alıp almamaları durumuna göre farklılaşmadıkları belirlenmiştir. Doğum sırasına, ailede yaşayan birey sayısına, annenin yaşına, anne babanın eğitim durumuna göre ise farklılaştıkları tespit edilmiştir. Ayrıca yapılan analiz sonucunda anne babaların akılcı olmayan inançlarının birbirlerinden farklılaşmadıkları belirlenmiştir. Zihinsel engelli çocukların sosyal beceri düzeyleri ile anne babalarının akılcı olmayan inanç düzeyi incelenmiş ve anne ve babanın mükemmeliyetçilik düzeyleri ile çocuklarının sosyal becerileri arasında bir ilişki bulunamazken, anne babaların beklentileri ile çocuklarının sosyal beceri düzeyleri arasında pozitif yönlü anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Problem davranış düzeyi ile anne babaların akılcı olmayan inanç düzeyi arasında bir ilişki bulunamamıştır. Annelerin belirledikleri sosyal beceri ve problem davranış düzeyi ile öğretmenlerin belirledikleri sosyal beceri ve problem davranış düzeyi arasında pozitif yönlü yüksek düzeyde bir ilişki olduğu bulunmuştur. Anahtar Kelimeler: Akılcı olmayan inançlar, zihinsel engelliler, sosyal beceri, problem davranış. ABSTRACT A Comparative Analysis of Irrational Beliefs of Parents of Children with Mental Disability, and Social Skills and Problem Behaviours of Their Children This research aims to determine the relationship between the irrational beliefs of parents of children with mental disabilities and social and problem behaviour levels of their children. Within the framework of this general purpose, which was prepared in accordance with scanning model, and following questions were addressed. 1. Do irrational beliefs of parents of children with mental disabilities differ according to demographic variables (gender, age, number of siblings, educational status of parents)? 2. Do irrational behaviours of parents of children with mental disabilities differ from each other? 3. Is there a significant relationship between the irrational behaviours of parents of children with mental disabilities, and social skills of their children? 1. Is there a significant relationship between the irrational behaviours of parents of children with mental disabilities, and problem behaviours of their children? 2. Do social skill levels determined by mothers of children with mental disabilities differ from social skill levels determined by teachers? 3. Do problem behaviour levels determined by mothers of children with mental disabilities differ from problem behaviour levels determined by teachers? Research sample consisted of 97 students between the ages of 7-12 who were diagnosed with mild mental disability by Guidance Research Centres, and who continued their education as inclusive students at primary and secondary (formal-public) schools of Ministry of National Education in İstanbul or in special education classes, and their parents. The application was carried out in Kadıköy, Üsküdar, Ataşehir and Zeytinburnu provinces of İstanbul. Parents Thought Scale was used for irrational beliefs of parents, and Social Skill Rating System Parent Form, School Social Behaviour Scale was used for determining social skills and problem behaviour levels of children. As a result of the study, it was determined that irrational belief levels of parents of children with mental disabilities do not differ according to their children's gender, age, whether they receive special education support, their employment status, and whether they receive family education. On the other hand, it was determined that such behaviours differ according to birth order, number of individuals living in the family, and educational status of parents. As a result of the study, it was also determined that irrational behaviours of parents did not differ from each other. Social skill levels of children with mental disabilities and irrational belief levels of their parents were analysed, and while no relationship was found between the perfectionism levels of parents and social skills of their children, a positive significant relationship was determined between the expectations of parents and social skill levels of their children. A significant relationship was not found between the problem behaviour level and irrational belief levels of parents. A highly significant positive relationship was found between the social skill and problem behaviour level determined by parents, and social skill and problem behaviour level determined by teachers. Key Words: İrrational beliefs, children with mental disabilities, social skill, problem behaviour.