Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, Temel İslam Bilimleri Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2014
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: MELAHAT BEKİ
Danışman: SÜLEYMAN DERİN
Özet:GENEL BİLGİLER İsim ve Soyadı : Melahat Beki Anabilim Dalı : Tasavvuf Programı :Tasavvuf Tez Danışmanı :Prof. Dr. Süleyman DERİN Tez Türü ve Tarihi :Doktora – 2014 Anahtar Kelimeler :Atâullah İskenderânî, Hikem-i Atâiye, Tasavvuf, Tarîkat, Şerh, Şârih, Vahdet-i Vücut, Züht, Ahlak, Hikmet, Semâvi Dinler. ATÂULLAH İSKENDERÂNÎ HİKEM-İ ATÂİYESİ VE HİKEM GELENEĞİ Atâullah İskenderânî, manevî kimliği ve ortaya koyduğu eserleri ile Kuzey Afrika’dan Ortadoğu’ya, Mezopotamya’dan Anadolu’ya geniş bir coğrafyada yüzyıllar boyunca eşine az rastlanır iz bırakmış büyük sûfilerden biridir. Bilimsel çerçevede pek çok yönden araştırma konusu yapılan eserleri arasında özellikle Hikem-i Atâiye, sûfiler için manevî bir rehber kitap hükmünde, marifet ve irfan kapılarına götüren bir hikmet yolu olarak görülmüş ve bu manada özellikle irşad edici özelliğiyle, birçok farklı tarîkatın ders halkasında okutulmuş, üstüne geçmişten bugüne yüze yakın şerh yazılmıştır. Bu çalışmada; Atâullah İskenderânî’nin daha önce akademik çalışma konusu olarak genişçe ele alınmamış olan yönleri; manevî kimliğinin yanı sıra, Hikem-i Atâiye kitabı, bu kitabın içeriği, içerdiği hikmetlerin vahdet-i vücut düşüncesi ile olan ortak ve farklı noktaları, züht ve ahlâka dair ubûdiyet noktasında getirdiği farklı yorumlar ve bakış açıları ele alınıp yorumlanmaya çalışılmıştır. Diğer taraftan Hikem üstüne yapılan onlarca şerhe ve bu şerhlerin tespit edilen seksen beş şârihine uzun inceleme ve değerlendirmelerle değinilerek, hepsinin topluca bir arada olduğu bir literatür çalışması gerçekleştirilmiştir. GENERAL KNOWLEDGE Name and Surname : Melahat Beki Field : Sufism Programe : Sufism Supervisor : Prof. Dr. Süleyman DERİN Degree Awarded and Date : Doctorate – 2014 Keywords : Atâullah İskenderânî, Hikam-al Atâiye, Sufism, Religious Orders, Exegesis, Commentator, Unity of Existence, Piety, Morality, Wisdom, Abrahamic Religions. ABSTRACT ATÂULLAH İSKENDERÂNÎ HİS BOOK HİKAM AL-ATÂİYE AND TRADİTİON OF HİKAM Atâullah İskenderânî, is one of the greatest sufis who left indelible marks for hundreds of years in a vast area extending from North Africa to the Middle East, from Mesopotamia to Anatolia. Of his many works subjected to academic analysis, Hikam al- Atâiye in particular was seen as a guide for the sufis in their journey to wisdom and knowledge, taught in the instruction circles of many different religious orders for its spiritual guidance, with close to a hundred exegeses written on it. In this study, aspects of Atâullah İskenderânî, that were not subjected to detailed academic analysis, his spiritual identity, his book Hikam al-Atâiye, the contents of this book, the differences and similarities between the wisdoms of this book and the idea of unity of existence, and the different interpretations and perspectives it brings to piety and morality concerning servitude to God were examined. We also provide a literature review containing, for the first time, detailed investigations and evaluations on the collected titles of tens of exegeses written on Hikam and their eighty five authors.