Türk hukukunda Ar-ge’nin teşviki


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2015

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Selçuk Tekin

Danışman: AHMET BUMİN DOĞRUSÖZ

Özet:

Anahtar Kelimeler :Ar-Ge, Teşvik, Vergilendirme TÜRK HUKUKUNDA AR-GE’NİN TEŞVİKİ Günümüzün küresel ölçeğinde ayakta kalmanın en etkili yollarından biri de rekabet gücünün üstün tutulmasından geçmektedir. Rekabet gücünün korunması ve geliştirilmesi artık bilgi çağının bir gereği olarak sürekli gelişim ve teknolojik ilerlemeden geçmektedir. Gerçekleştirecek araştırma ve geliştirme (Ar-Ge) faaliyetleri ile bu gelişim ve teknolojik ilerlemenin anahtarına sahip olabilmek mümkün bulunmaktadır. İşletmeler; sonucu belli olmayan, girişildiğinde boşa çıkma olasılığı bulunan yatırımları yapmaktan ve bu nedenle de Ar-Ge faaliyetlerinde bulunmaktan ve riske girmekten kaçınmaktadırlar. Bunun için devletler; gerek özel sektör işletmelerini gerekse de üniversiteleri Ar-Ge’ye yönelmelerini sağlamak amacıyla çeşitli teşvik ve destek unsurları kullanmaktadırlar. Yapılan çalışmalar; Ar-Ge yoğunlunun yüksek olduğu ülkelerin gelişmiş olduklarını ve küresel rekabet güçlerinin en üst sıralamasında bulunduklarını göstermektedir. Bunun için Ar-Ge yoğunluğu yüksek ülkelerde başta vergisel teşvikler olmak üzere diğer destek unsurlarının etkin biçimde kullanıldığı, yüksek katma değer üretimine entegre olmuş üretim sistemlerinin bulunduğu ve rekabet üstünlüğü sağladıkları görülmektedir. Ülkemizde de son yıllarda -istenilen düzeye henüz erişilemese de- Ar-Ge faaliyetlerinin desteklenmesine yönelik çeşitli teşvik mekanizmaları yürürlüğe girmiştir. Bu çalışma ile Ar-Ge faaliyetlerinin teşvikine ilişkin dünya ve Türkiye uygulamaları incelenmiş, Türk hukukunda yer alan düzenlemelere göre Ar-Ge’nin teşviki; vergilendirme başta olmak üzere diğer alanlardaki hukuksal hükümlerle birlikte açıklanmıştır. Sistemin işleyişine yönelik eleştirel bakış açısıyla yaklaşılarak dağınık yapının bütüncül olarak görülmesinin sağlanmasına çalışılmıştır. Çalışmamız Türk vergi hukukunda Ar-Ge’nin teşvikine dair getirilen düzenlemelerin etkinliğinin amaçlarına uygun olup olmadığının sorgulanması kaygısını gütmüştür. Keywords :R&D, Incentive, Taxation ABSTRACT R&D INCENTIVE IN TURKISH LAW Nowadays, one of the most effective ways to remain standing in the global scale relies on giving value to competitive capacity. The preservation and development of the competitive capacity is from now on a necessity of the information age that requires a continuous development and technological improvements. It is possible to have the key of this development and technological improvement with the research and development (R&D) activities to be realized. The firms avoid of making non-result investments that have the possibility to come to nothing; that is why they are afraid of engaging into R&D activities and taking risk. Therefore, governments use various incentive and support elements in order to ensure the universities and companies of private sector to tend towards R&D. The researches have showed that the countries where R&D intensity is high are developed and that their global competitive capacity is at the higher rank. Therefore, it is seen that in countries where R&D intensity is high, many support elements and especially tax incentive are efficiently used, that there are production systems integrated into high value added production and that ensure thus competition superiority. In recent years, in our country, various incentive mechanisms have integrated into force in order to support the R&D activities – even if they are not at the level requested. In this study, we have examined the applications conducted in the world and Turkish Government relating to R&D activities incentive, the R&D incentive has been explained according to the arrangements enumerated in Turkish Law with other legal provisions enforced in various areas particularly in taxation. It was tried to figure the disordered structure in an integrated pattern by approaching with a critical point of view towards the functioning of the system. Out study has driven the concern to query if the efficiency of the arrangements imposed concerning the R&D incentive in Turkish Tax Law is conformed or not to its purposes.