Epistemolojik açıdan büyük veri ve gelecek tahmin sistemleri


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, İletişim Fakültesi, Gazetecilik Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2016

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: SERTAÇ DALGALIDERE

Danışman: ŞEVKİ IŞIKLI

Özet:

Epistemolojik Açıdan Büyük Veri ve Gelecek Tahmin Sistemleri Klasik istatistiksel yöntemler ve depolama araçlarıyla saklanamayacak ve analiz edilemeyecek boyuttaki veri, petabyte seviyesine ulaşmıştır. Büyük veri kavramı yaklaşık 20 yıldır akademik literatürde kullanılmakta ve tartışılmaktadır. Ancak henüz ne kavramın ismi konusunda ne de kavramın yapısı ve işleyişi konusunda birliktelik sağlanamamıştır. Bu çalışmada, büyük veri kavramı epistemoloji açısından (bilgi kuramı) ele alınmıştır. Büyük veri imkân, ölçüt, kaynak, sınır ve değer bağlamında değerlendirilmiştir. Büyük verinin dünyada kullanımı ve yayılımına ilişkin tespitlerle kavramın kendisine anlam bulduğu alanlar tespit edilmeye çalışılmıştır. Büyük verinin kullanım alanlarına bakıldığında, büyük bir çoğunluğunun geleceği tahmin etmeye ilişkin çalışmalardan oluştuğu görülecektir. Gelecek tahmininin tarihi serüveni içerisinde gelecek bilimle büyük verinin ilişkisi tespit edilmeye çalışılmıştır. Gelecek bilimin temelleri üzerinden büyük verinin ortaya koyduğu tahmin, öngörü ve kestirim kavramları açıklanmaya çalışılmıştır. İstatistiksel analiz yöntemlerinden kestirim modelleri çerçevesinde ise büyük verinin işleyiş yapısı tespit edilmeye çalışılmıştır. Ayrıca, çalışma kapsamında bilim felsefeleri çerçevesinde büyük verinin modern ve postmodern bilimin özelliklerinden hangisine daha yakın olduğu araştırılmıştır. Büyük verinin, modern bilimin belirlenimcilik, nedensellik, örneklem alma, kesinlik ve hipotezden teoriye özelliklerini taşımadığı, postmodern bilimin belirlenimsizlik, korelasyon, örneklemden evrene, kesinsizlik ve teoriden hipoteze özelliklerine daha yakın olduğu görülmüştür. Büyük verinin çalışma boyunca anlatılan olumlu özellikleri dışında bir de karanlık yüzünün olduğu da unutulmamalıdır ancak; çalışmanın epistemoloji ve bilim felsefeleri üzerinden bir değerlendirme içermesi nedeniyle bu konuya kısaca değinilmiştir. Çalışma kapsamında ulaşılan sonuçların ileride bu konu ile ilgili yapılacak olan çalışmalara katkı sağlayacağı, büyük verinin karanlık yüzü hakkında araştırma yapacaklara kavramın anlaşılması konusunda yardımcı olacağı düşünülmektedir. ABSTRACT Epistemological Viewpoint of Big Data and Future Predictive Systems Data volume has been reached to petabyte levels that cannot be analyzed and by traditional statistical methods and cannot be stored by conventional computer storage techniques. Big data concept has been used and studied in academic articles almost for 20 years but a concensus on the structure and functioning and the name of the concept has not been reached. In this thesis, big data concept has been studied epistemologically and analyzed by its scales, implications, sources, deployments and boundaries. Also we have tried to determine the fields for the use and deployment of this concept in the world. Mostly big data concept has been studied by predictive analytics viewpoints. The relationship of big data and futurology is determined within the context of history of futurology. And also the concepts of estimate, forecasting and prediction have been studied and related to big data concept. The question of how big data functions within the framework of statistical prediction models is tried to be answered. Besides, within the framework of philosophies of science, we have studied the similarities of big data to the features of modern and postmodern sciences. And it was decided that big data hasn’t got the determinism, causality, sampling, certainty and hypothesis to theory features of the modern science but it has similarities to the undeterminism, correlation, population, uncertainty and theory to hypothesis features of the postmodern science. Besides the positive points of big data that has been pointed out in our study, one should not forget that big data also has a dark side. But this issue has been briefly addressed because our study is a valuation from epistemological and philosophy of science views. On the long run, it has been thought that our study will contribute to the studies that studies the dark side of big data concept and be helpful.