Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2016
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Elif Uzunağaç
Danışman: OKAN YEŞİLOT
Özet:Bütün Rusya Türkleri’nde ve Kırım’da 1880’li yıllar itibariyle milli bir uyanış dönemi yaşanmaya başlamıştır. İsmail Gaspıralı’nın Tercüman gazetesi ve Usûl-i Cedid okulları bu uyanışa öncülük etmiş ve Kırım’da genç milli aydınlar topluluğunun ortaya çıkmasına katkı sağlamıştır. Bu aydın grup 1900’lü yılların başında İstanbul’da eğitim almış, dönemin havasından, fikir hareketlerinden etkilenmiş ve Kırım’a geri dönmüşlerdir. Bu dönemde İstanbul’da eğitim alan gençlerin arasında Numan Çelebi Cihan da vardır. Rusya’da Mart 1917’de başlayan Bolşevik ihtilalinin oluşturduğu ortamdan yararlanan Numan Çelebi Cihan ve arkadaşları 1917 yılında Kırım Halk Cumhuriyeti’ni kurmuşlardır. Kırım Halk Cumhuriyeti kısa ömürlü bir devlet olsa da dönemin Kırım Türkü gençlerinin düşüncelerini, teşkilatçılıklarını, kendine güvenlerini ve eğitim seviyelerinin gelişmişliğini göstermesi açısından önemlidir. Bu çalışmanın amacı, İsmail Gaspıralı sonrası dönemde yetişen bir genç olan Numan Çelebi Cihan ile dönemin gençlerinin Kırım Halk Cumhuriyeti’ni kurmadan önce gerçekleştirdikleri siyasi ve kültürel faaliyetler; Kırım Halk Cumhuriyeti’nin kuruluş aşamaları ve anayasasını inceledikten sonra, Çelebi Cihan’ın siyasi faaliyetleri, fikirleri ve eserleri üzerinden 1900’lü yıllarında başında Kırım’daki durumu birinci elden kaynaklar kullanılarak anlatmaktır. Anahtar Kelimeler: Numan Çelebi Cihan, Kırım Halk Cumhuriyeti, Kırım Müslümanları Merkezî İcra Komitesi ABSTRACT For all Turks in Russia and in Crimea, there has been a national awakening starting from 1880s. İsmail Gaspıralı’s Tercüman newspaper and the schools of Usul-i Cedid had pioneered this awakening and had contributed to the emergence of young national intellectuals in Crimea. This group of intellectuals were educated in Istanbul at the beginning of the nineteenth century and they have been influenced by the intellectual atmosphere and the current thoughts of this period. Later they returned to Crimea with all this intellectual baggage. Numan Çelebi Cihan was among these intellectuals educated in Istanbul in this period. The 1917 Bolshevik Revolution in Russia had started in March; by the way Numan Çelebi and his companions exploited the proper political environment to declare the Crimean People’s Republic in the same year. Though this Republic was ephemeral, it has a critical influence on young Crimean Turks’ thoughts, organizational structures, self-confidence and demonstration of their high level of education. The purpose of this study is to represent the political and cultural activities of young Numan Çelebi Cihan who was educated in the succeeding generation of İsmail Gaspıralı and his peers in the dawn of the Crimean People’s Republic. After an analysis of the early stages of this Republic and its constitution, using primary sources and Çelebi Cihan’s political activities, thoughts and works, the historical state of affairs in Crimea will be narrated. Keywords: Numan Çelebi Cihan, Crimean People’s Republic, Executive Committee of Crimean Muslims.