Genişlemeci ve daraltıcı para politikası şoklarının asimetrik etkileri: 1989-2012 dönemi Türkiye örneği


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, İktisat Fakültesi, İktisat Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2013

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ELİF MORGÜL

Danışman: NADİR EROĞLU

Özet:

Para politikası uygulamalarının çıktı ve fiyat üzerinde yarattığı etkinin ne şekilde ve nasıl gerçekleştiğinin bilinmesi, merkez bankalarının alacağı kararlar bakımından önemlidir. Bunun için de para politikaların oluşturulmasında asimetrik etkilerin dikkate alınması, oluşturulan politikanın başarısı için gerekli olmaktadır. Para politikasının asimetrik etkileri, iktisat teorisinde aslında tamamıyla yeni bir kavram değildir. Keynes’ten bu yana genişlemeci para politikalarının bir sınırı olduğu bilinmektedir. 1920’li yıllara kadar para politikasının simetrik etkileri olduğu düşüncesi egemen iken, 1929 Dünya İktisadi Bunalımı ile birlikte para politikasının başarısı sorgulanmaya başlanmıştır. Çünkü bu dönemlerde, genişlemeci para politikasının ekonomiyi canlandırmada başarısız olduğu görülmektedir. Çalışmanın amacı, 1989-2012 yılları arasındaki Türkiye ekonomisinde para politikası şoklarının asimetrik etkilerinin varlığını sorgulamak olup, varsa çıktı ve fiyatlar üzerindeki asimetrinin yönüne bakılarak hangi tip asimetrilerin geçerli olduğunu analiz etmektir. Bu amaç için; sanayii üretim endeksi, tüketici fiyatları endeksi, gayri safi yurtiçi hasıla, döviz (dolar) kuru, gecelik faiz, para stoku ve nominal hükümet harcaması şeklinde makroekonomik değişkenler ele alınarak genişlemeci ve daraltıcı para politikası şokları VAR modeli kapsamında analiz edilmiştir ve asimetrik etkileri sorgulamak için En Küçük Kareler yönetiminden faydalanılmıştır. Açık ekonomi ve nominal hükümet harcamaları dikkate alınarak paylaşılan analiz sonuçları; para politikalarının, enflasyonla mücadelede etkin bir araçken ekonomiyi canlandırmada etkin olmadığını göstermektedir. Dolayısıyla durgunluk döneminde ekonomiyi canlandırmada, para politikası etkin bir mücadele aracı olmaz iken, maliye politikaları para politikasına göre daha etkindir. ABSTRACT The impact of monetary policy on output and prices realized what way and how it should be known that this is important for decisions to be taken by central banks. Therefore, asymmetric effects of monetary policy should be taken into consideration in the creation of monetary policy and it is necessary for the success of the monetary policy. Asymmetric effects of monetary policy is not an entirely new concept in economic theory. Expansionary monetary policies has a limit which is known since Keynes. While the symmetric effects of monetary policy is the dominant idea from the 1920s, the success of monetary policy began to be questioned in conjunction with 1929 the World Economic Crisis. Because, the expansionary monetary policy failed the economy in these periods. The purpose of the study, to question the existence of the asymmetric effects of monetary policy shocks in Turkey's economy between 1989-2012. We also examined the direction of asymmetry on output and prices and analyzed which type of asymmetry is valid. Expansionary and contractionary monetary policy shocks have been analyzed within the scope of the VAR model. Least squares method was used for the interrogation of asymmetric effects. For this purpose, industrial production index, consumer price index, gross domestic product, foreign currency (dollar) rate, the overnight interest, the money stock and nominal government spending such as macroeconomic variables are used. Shared analysis the results show taking into account of an open economy and the nominal government spending that monetary policies are an effective tool to fight inflation but monetary policies are not effective on the revitalization of the economy. Therefore, monetary policy is not an effective means of struggle while the revitalization of the economy during the recession. Fiscal policy is more effective than monetary policy for the revitalization of the economy during the recession.