Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Anabilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: MÜMİN KIRMAN
Danışman: Elif Uzun Kart
Özet:
Günümüzde hızla artan insan nüfusuna bağlı olarak
gelişen sanayi ve teknoloji, gereksinim duyulan hammaddeye ulaşmak için
alternatif yollar aramaya, yeni hammadde kaynaklarını keşfetmeye ve kullanımları
sonrasında açığa çıkan atıkların da kaynak olarak değerlendirilmesini amaç
edinmek durumunda kalmıştır. Artan tüketim ve yüksek tenörlü maden yataklarının azalması, düşük
tenörlü maden yataklarının kaynak olarak değerlendirilmesi gerekliliğini ortaya
çıkarmıştır. Geleneksel yöntemler yüksek tenörlü cevherlerin
değerlendirilmesinde oldukça başarıyla uygulanmaya devam etmektedir. Zengin
yatakların tükenmekte olması nedeniyle düşük tenörlü yatakların değerlendirilmesine
başlanmıştır. Düşük tenörlü maden yataklarının işletilmesinde geleneksel
yöntemler yüksek maliyetli iken, günümüzde gelişen hidrometalurjik yöntemler
ile tesis kurulum ve üretim maliyetleri optimum değerlerde
uygulanabilmektedir.
Bununla birlikte bu yöntemler daha az enerji tüketimi ve çevre dostu olmasıyla
öne çıkmaktadır.
Bu çalışmada, zenginleştirilmiş
deniz kumu manyetit konsantresi (DKMK) mineralojik olarak; %93,90
manyetit, %6,10 hematit içeriği ve elementel olarak; %4-6 Ti, %50-52 Fe, %1-2
Al, %1-2 Mg içeriği ile Ti-Fe açısından yüksek potansiyelli bir rezervin manyetik zenginleştirme ile elde edilmiş konsantresinden
hidrometalurjik yöntemler ile titanyumun
serbestleştirilmesi gerçekleştirilmiştir. Atmosferik liç deneyleri, liç
deneylerinin optimizasyonu yapılmıştır.
50 °C’ta 10N asit
derişiminde liç süresinin artışı ile titanyum kazanım değerleri diğer asit
derişimlerine göre maksimum değere ulaşmış olup, 30 dakikada %65, 60 dakikada %67, 120 dakikada %74ve 240
dakikada ise %82Ti kazanım değerleri elde edilmiştir. Daha sonra 50°C liç
sıcaklığında 10N asit derişiminde 480 dakika liç süresinde, liç deneyi yapılmış
ve %92Ti kazanım değeri elde edilmiştir. Bu durumda yapılan tüm liç
deneylerinde elde edilen optimum koşullar 50°C liç sıcaklığı, 10N asit
derişimi, 480 dakika liç süresi olarak belirlenmiştir.
Bu çalışmada geleneksel yöntemlere
göre daha az enerji tüketimi, toz/gaz oluşmayan ve çevreye karşı duyarlı bir
yöntem olan atmosferik asit liç işlemi ile daha önce titanyum kaynağı olarak
kullanılmayan DKMKnın %92lik Ti kazanım değeri ile potansiyel rezerv olduğu
vurgulanmıştır.