Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Şaban Bıyıklı
Danışman: RAHMİ DENİZ ÖZBAY
Özet:Sabri Ülgener‘in İktisadi Çözülmenin Ahlak ve Zihniyet Dünyası adlı eseri, daha önce Max Weber ve Werner Sombart‘ın Avrupa merkezli olarak kapitalizm bağlamında yaptıkları zihniyet araştırmalarında ortaya koydukları yöntemlerin Ortaçağ Osmanlı iktisat zihniyeti sahasındaki ilk uygulamasıdır. Ülgener, araştırmasında Osmanlı zihniyetini belirlemede çeşitli Türk-İslam kaynaklarından yararlanmıştır. Bu çalışmada ―klasik kaynaklar‖ olarak nitelendirilen bu kaynaklar; dini ve tasavvufi eserler, ahlâk eserleri, seyahatnameler, Osmanlı kronikleri, fütüvvetnameler başlıkları altında tasnif edilebilecek olan çok çeşitli eserlerden oluşmaktadır. Öte yandan 1990‘lı yılların sonlarından itibaren ortaya çıkmış olan ve Ülgener literatürü olarak adlandırılabilecek olan yazın, daha çok yazarın Osmanlı iktisat zihniyetine ilişkin bulgu ve tespitlerine odaklanmaktadır. Bu literatürde, Sabri Ülgener‘in yararlandığı klasik kaynaklara ilişkin kritik ve değerlendirmelerin eksikliği göze çarpmaktadır. Bu çalışmada, İktisadi Çözülmenin Ahlak ve Zihniyet Dünyası eksene alınarak, Sabri Ülgener‘in Osmanlı iktisat zihniyetini belirleme çalışmalarına dayanak oluşturan klasik Türk-İslam kaynaklarının değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Çalışmada, İktisadi Çözülmenin Ahlak ve Zihniyet Dünyası‘nın klasik kaynakları tespit edilerek bunlara yapılan atıflar belirlenmekte, buradan hareketle yazarın bu kaynakları değerlendirme tarzı ortaya konmaya çalışılmaktadır. -------------------- With his work titled İktisadi Çözülmenin Ahlak ve Zihniyet Dünyası [The Moral and Mental World of Economic Dissolution], Sabri Ülgener was the first to apply to the medieval Ottoman economic mentality the methods used by Max Weber and Werner Sombart in mentality studies within the context of European capitalism. In his study, Ülgener drew upon a variety of Turco-Islamic resources in order to identify the Ottoman mentality. Termed as ―classical resources‖ as part of this study, these resources include various categories of resources that could be classified as religioussufi works, moral treatises, traveler‘s accounts, Ottoman chronicles, and fütüvvetnames. On the other hand, the literature on Ülgener that appeared in the late 1990s mainly focuses on the author's findings and conclusions about the Ottoman economic mentality, and conspicuously lacks any critique and evaluation of his classical resources. By focusing on Ülgener‘s book, İktisadi Çözülmenin Ahlak ve Zihniyet Dünyası, the present study aims to assess the classical Turco-Islamic resources that serve as a basis for his efforts to identify the Ottoman economic mentality. To this end, it identifies the classical resources of İktisadi Çözülmenin Ahlak ve Zihniyet Dünyası together with its references to these resources, and analyzes how the author treated them.