Türkiye'de hemşirelikte lisans eğitimi veren okulların etkinliklerinin veri zarflama analizi ile ölçülmesi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2013

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: SEMANUR KUMRAL ÖZÇELİK

Danışman: ŞULE ALPAR

Özet:

Araştırma Türkiye’de hemşirelik alanında lisans eğitimi veren okulların hemşirelik bölümlerinin etkinliklerinin ölçülmesi amacıyla yapıldı. Eğitim kurumlarının etkinliklerinin ölçümünde yaygın bir şekilde kullanılan, parametrik olmayan etkinlik analiz yöntemlerinden Veri Zarflama Analizi (VZA) kullanıldı. Temel VZA modellerinden girdi ve çıktı yönelimli CCR ve BCC modelleri ile çözümlemeler yapıldı. Ayrıca süper etkinlik modelleri ile okulların etkinlik sıralamaları belirlendi. Hemşirelikte lisans eğitimi veren devlete ait 66 okulun hemşirelik bölümlerinin 2010-2011 eğitim-öğretim yılı göreli etkinliği ölçüldü. Araştırma bulgularına göre hemşirelik bölümlerinin görece toplam etkinlik ortalaması 0,8856±0,1637, girdi yönelimli görece teknik etkinlik ortalaması 0,9681±0,0718, çıktı yönelimli görece teknik etkinlik ortalaması 0,9469±0,1096, girdi yönelimli görece ölçek etkinlik ortalaması 0,9128±0,1432, çıktı yönelimli görece ölçek etkinlik ortalaması ise 0,9328 ±0,1198’dir. Okulların ortalamalarının yüksek olduğu ve genel olarak etkin çalıştıkları görüldü. Hemşirelik okullarının %54,54’ünün görece toplam etkin olduğu ve uygun ölçekte faaliyet gösterdiği, %74,24’ünün görece teknik etkin olduğu ve kaynaklarını israf etmediği, etkin olmayan okulların %43,33’ünün görece toplam etkinsizliklerinin tamamının görece ölçek etkinsizlikten kaynaklandığı ve etkin olmayan okulların %96,67’sinin ölçeğe göre artan getiriye sahip olduğu görüldü. Etkin olmayan okulların model alabileceği referans kümesini oluşturan okullar ve görece etkin hale gelebilmeleri için yapılması gereken potansiyel iyileştirme oranları hesaplandı. Araştırma sonuçlarına yönelik önerilerde bulunuldu. Anahtar Sözcükler: Etkinlik, hemşirelik okulları, performans, verimlilik, veri zarflama analizi. SUMMARY MEASUREMENT OF THE EFFICIENCY OF NURSING GRADUATE SCHOOLS IN TURKEY BY MEANS OF DATA ENVELOPMENT ANALYSIS The research was carried out in order to measure the efficiency of the nursing departments of schools that provide graduate-level nursing education in Turkey. The non-parametric efficiency analysis method known as Data Envelopment Analysis (DEA), which is widely used in measuring the efficiency of educational institutions, was used in the research. Analysis was performed with the basic input and output-oriented DEA models CCR and BCC. Efficiency rankings of schools were also detected using super-efficiency models. The relative efficiency of the nursing departments of 66 state-operated nursing graduate schools was measured for the 2010-2011 academic year. According to the research findings, average total relative efficiency in the nursing schools was 0.8856±0.1637, input-oriented relative technical efficiency was 0.9681±0.0718, output-oriented relative technical efficiency was 0.9469±0.1096, input-oriented relative scale efficiency was 0.9128±0.1432, and output-oriented relative scale efficiency was 0.9328 ±0.1198. It was seen that the schools’ averages were high and that they generally worked efficiently. It was observed that 54.54% of the nursing schools were relatively effective and operating to scale, that 74.24% of these were relatively technically effective and were not wasting their sources, that the total relative inefficiency of 43.33% of the ineffectively operating schools was caused by relative scale inefficiency, and that 96.67% of the ineffective schools had increasing returns to scale. A reference set was established as a model for ineffective schools and a calculation was made as to potential improvements that would be required to make such schools relatively effective. Suggestions were made based on the research results. Key words: Data envelopment analysis, efficiency, nursing schools, performance, productivity.