İkinci Meşrutiyet Dönemi iktisadi fikir akımları


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2009

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: SELÇUK ŞAHİN

Danışman: Fahri Solak

Özet:

İKİNCİ MEŞRUTİYET DÖNEMİ İKTİSADİ FİKİR AKIMLARI Bu çalışmada, İkinci Meşrutiyet’in ilanıyla birlikte oluşan özgürlük ortamı içinde gelişen iktisadi düşünce akımlarının genel görünümü çizilmeye çalışılmış ve bu akımlar içerisinde önemli katkıları bulunan düşünürlerin fikirleri genel hatlarıyla açıklanmıştır. Meşrutiyete giden yolda, Meşrutiyetten önceki iktisadi akımlar Serbesti-i Ticaret ve Usul-ü Himaye tartışmaları incelenmiştir. Bu akımlar içerisinde “Liberal İktisat Düşüncesi” ve “Milli İktisat Düşüncesi” genel olarak döneme damgasını vurmuş, ikinci meşrutiyetin ilk dönemlerinde Liberal Düşünce, Harbi Umumi’nin patlak vermesinden sonra oluşan Harp Ekonomisi ortamında ise Milli İktisadi düşünce ağırlıklı olarak kabul görmüştür. İkinci Meşrutiyetin ilk dönemlerinde gelişen “Sosyalist Düşünce” cılız bir kabul görmüştür. Liberal İktisadi Düşünce ve Milli İktisadi Düşünce’nin esas itibariyle üzerinde durdukları, gerçekleştirmek istedikleri amaçlar aynıydı. Kapitalistleşmek ve Devleti çöküş sürecinden kurtararak kalkınmasını sağlamak ve gelişmiş devletler seviyesine yükseltmek. Bunun için iki akım temsilcilerinin birbirleri arasındaki fark, kapitalistleşmek için belirledikleri yol ve yöntemlerin farklı olmasından kaynaklanmaktaydı. Cavit Bey’e göre bu amaca ulaşabilmek için, Serbest Ticaret uygulanmalı ve Serbest Ticaretin önündeki engeller kaldırılmalı, Prens Sabahaddin’e göre Teşebbüs-ü Şahsi geliştirilmeli, Adem-i Merkeziyet ile yerel kalkınma sağlanmalı ve İlm-i İçtima ile toplumsal bir dönüşüm gerçekleştirilmeli, Ziya Gökalp’e göre ise Milli İktisadi görüşler benimsenmeli, tesanütçülük ve meslek örgütlerinin öncülüğünde bir kalkınma programı izlenmelidir. Sosyalist düşünce bu dönemde pek kabul görmemiş, işçi hakları ve sendikal hakların iyileştirilmesi ile ilgili genel söylemlerde bulunmuştur. Anahtar Kelimeler: İkinci Meşrutiyet, Cavid Bey, Prens Sabahaddin, ..Ziya Gökalp, Milli İktisat, Liberal İktisat ABSTRACT SECOND CONSTITUTIONAL MONARCY PERIOD ECONOMIC IDEA STREAMS In my study, I tried to draw the general lines of the Economic Idea Movements that appeared within the Liberal atmosphere after the declaration of the Second Constitutional Monarcy Period and explain those Thinkers’ ideas, who were within this stream and gave important contributions, in general lines. In the way to Constitutional Monarcy Period, I studied the debates between Liberal Commerce (Serbesti-i Ticaret) and Protection Method (Usul-ü Himaye) that were just before the Constitutional Monarcy Period. Generally, “Liberal Economic Thought” and “National Economic Thought” were the two dominant streams of the Period, since Liberal Thought was accepted during the first years of Second Constitutional Monarcy Period, National Economic Thought was generally accepted within the War-Economics atmosphere after the First World War begun. “Socialist Thouhgt” which grew in the first times of the Constitutional Monarcy Period couldn’t find a wide ground. Liberal Economic Thought and National Economic Thought, in fact, were emphasizing on the same issues and had same objectives; to Capitalize the State, bring it to the level of developed countries and resque it from collapse. The difference lied between those two streams’ defenders was their ways and methods to capitalize the country. According to Cavid Bey, in order to achieve Capitalism, Liberal Commerce should be free and the barriers should be demolished, according to Prens Sabahaddin private enterprise should be developed, local developments should be assisted by autonomous government and social transformation should be assisted by social consciousness, according to Ziya Gökalp, National Economic Approach should be adopted, solidarism and a development project in the leadership of professional unions should be followed. Socialist Idea couldn’t found a ground in the Period and it only made some weak expressions about workers’ and labour organizations’ rights. Keywords: Second Constitutional Monarcy, Cavid Bey, Prens ..Sabahaddin, Ziya Gökalp, National Economic ..Thought, Liberal Economic Thought