Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2006
Tezin Dili: İngilizce
Öğrenci: Ayça Akyatan
Danışman: JALE ORAN
Özet:Günümüze kadar yapılan araştırmaların ışığında, hisse senetlerinin gün içi hareketleri genellikle tek seans yapan piyasalarda U şeklinde iken iki seans yapan piyasalarda W şeklindedir. Söz konusu şablonun dünyanın değişik yerlerindeki piyasalarda aynı formu göstermesi tüm insanlara aynı şekilde etki eden bir faktörün varlığını düşündürüyor. Günümüzde, dünyanın değişik yerlerindeki piyasaların gün içi endeks getirilerinin benzerlik göstermesi işlem yapılmadığı saatlerde bilgi birikimi ile açıklanıyor. Ancak niçin yatırımcının kendisinden kaynaklanan bir sebep olmasın? Eğer sebep yatırımcının kendisinden kaynaklanıyorsa, söz konusu faktör tüm yatırımcılara aynı şekilde etki ediyor olmalıdır. Bu özellik, direkt olarak yatırımcı ile bağlantılı olduğuna göre psikolojik ya da fizyolojik karakterde olmalıdır. Finansal karar verme, rasyonel düşünme ve psikolojik faktörlerin bu süreci sınırlandırmasıyla gerçekleşir. Ancak fizyolojik faktörler de söz konusu sürece etki edebilir ki hormonların davranışlara etki eden yapılar olduğunu biliyoruz. Getirilerin ve gün içi hareketlerin profilleri olduğu gibi, birtakım hormonların da aynı şekilde günlük rutin profilleri mevcuttur. Hormonlar hareketlerimize etki eden başlıca biyolojik faktörlerdir. ‘Cortisol’ hormonu araştırma konusu için seçilmiştir. Söz konusu hormonun seçilmesinin nedenleri, gün içerisinde rutin bir profile sahip olması, bu profilin ters j şeklinde olması ve insanları güçlü kılıp uzun süreli strese adapte olmalarını sağlaması ve ayrıca endirekt olarak insanların özgüvenini arttırmasının öngörülmesidir. Bahsedilen konular çalışmada detaylı olarak açıklanmıştır. Öte yandan, söz konusu hormonun günlük profili, gün içi getiri profilinden çok, çalışmada da bahsedildiği gibi dünya borsalarında yapılan araştırmalar sonucu ters j şeklindeki oynaklık ile daha çok benzerlik göstermektedir. Dünya borsalarında yapılan araştırmalarda ulaşılan sonuçlara göre oynaklığın günler itibariyle genellikle ters j şeklinde olması, bir gün içerisindeki bazı zaman aralıklarının diğer zaman aralıklarından daha oynak olduğunu düşünmeye sevk etmektedir. Araştıma için oynaklığın seçilmesinin kavramsal bazdaki nedeni ise, getiri unsurunun yatırımcı profili veya risk alma ile ilgili bir ölçü teşkil etmemesi ancak oynaklığın risk alma ve dolaylı olarak yatırımcının özgüveninin bir ölçüsü olmasıdır. Çalışmanın “piyasanın oynaklığı” ile ilgili kısmı İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (IMKB) verileriyle gerçekleştirilmiştir. Öngörülenin aksine, cortisolün gün içindeki hareketi ile gün içi oynaklığın arasındaki anlamlı bir ilişki bulunamamıştır. Sabahki cortisol düzeyi ile IMKB’deki oynaklık tutarlılık gösterse dahi oynaklığın öğleden sonraki yükselişi ilişkiyi anlamsız hale getirmiştir. According to the results of the researches done by today, intraday pattern of stock returns are usually U-shaped on one season markets and W-shaped on two season markets. As the pattern is the same around the world it was leading to the thought that those patterns grew out of one factor affecting the same way for all investors around the world. Today, the most accepted reason for the likeness of patterns is the information accumulation during the non trading hours. But why would be there not another reason grew out of the investor himself/herself? If so, this characteristic must be approximately the same for all the people. As this characteristic is directly related with the human being it must be something psychological or physiological. Financial decision making is done both by rational thinking and psychological constraints on the process. Physiological aspects may well affect those psychological factors as we know hormones affect human behavior. Such as the intraday pattern of the stock returns and volatility there are also hormones that have a daily somewhat routine profile. Hormones are the main biological factors that affect our actions. Cortisol turned out to be the most suitable hormone for such a research as it has got an inverse j-shaped daily profile and retains the characteristic as keeping people strong thus helping them adapt to long term stress and foreseeably giving them self-confidence which is covered in the paper. On the other hand, the pattern of this hormone is more in consistency with the intraday volatility rather than intraday return as intraday volatility also has got an inverse-j shape on several stock exchanges around the world which is also covered in the paper. As intraday volatility across days has got an inverse j shape, it is quite leading to the thought that some time intervals must be more volatile than other time intervals within one day. Why volatility is chosen for this research also retains a conceptual reason. Return is no measure for investor profile or risk taking of the investors but as it is a known fact volatility is the measure of risk taking and indirectly self-confidence. The volatility part of the research is based on the data from Istanbul Stock Exchange (ISE). On the contrary to the foresights that there may be a relationship between those two concepts, daily cortisol level and intraday market volatility, no significant relationship was prevalent as a result of the research. Even though the cortisol level and volatility display consistency in the morning, the afternoon rise of the volatility on ISE distorts the relationship.