Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Anabilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2009
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: EMRE BALIKÇI
Danışman: Mehmet Şişman
Özet:Bu çalışma İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra Türkiye’de, muhafazakarlaşmadaki yükseliş ile aynı dönemde yaşanan kalkınma süreci arasındaki ilişkiyi incelemektedir. Bugüne kadar bu süreci açıklama çabaları iki nedenden dolayı yetersiz kalmaktadır. Birincisi bu dönemde yaşanan muhafazakarlaşmanın niteliğini ve seyrini ortaya koyabilecek tarihsel çalışmaların azlığıdır. İkinci olarak da kalkınma yazınında bir sorun olarak görülen muhafazakarlığın, siyasi olarak tek meşruiyet kaynağının akıl olması gerektiğini vurgulayan Aydınlanma felsefesine muhalif muhafazakarlıkla karıştırılması ve bunun sonucunda Aydınlanma karşıtı muhafazakarlığın kalkınma sürecine bağımlı bir değişken olarak görülmesidir. Bu yetersizlikleri ortadan kaldırma iddiasında olan çalışmada ilk olarak, kalkınma yazınında azgelişmiş ülkelerde öngörülen kültürel değişim incelenmiş ve bunun Aydınlanmacı bir zihinsel form üretmekten ziyade homo economicus'lar yaratılmasını içerdiği gösterilmiştir. Daha sonra ise öngörülen bu dönüşümün Türkiye'de büyük oranda gerçekleştiği ortaya konulmuştur. Son olarak ise bu dönem boyunca, tüm toplumsal grupların iktisadi ve kültürel taleplerini yansıttığı varsayılan siyasi partilerin propagandaları incelenmiştir. Bu şekilde Türkiye'de yaşanan muhafazakarlaşma sürecinin seyri ve niteliği dönem boyunca sergilenebilmiş ve ülkede yaşanan kalkınma sürecine rağmen Aydınlanma karşıtı muhafazakarlığın yükselebildiği gösterilmiştir. Bu da, Türkiye'de yaşanan muhafazakarlaşmanın kalkınmadaki başarı ya da başarısızlığın sonucu olmaktan çok, toplumun kendine has özellikleri, tarihsel olaylar ve bu olayların sermaye dışındaki toplumsal grupların da üzerinde yarattığı etkilerle ilgili olduğunu kanıtlamaktadır. Bu sonuç, aynı zamanda bu dönemde uluslararası kapitalist sisteme entegre olan Türkiye’nin iktisadi yapısının nihai biçimini alması konusunda da geçerlidir. Muhafazakarlaşma süreci gibi iktisadi dönüşümler de sadece egemen sınıflardan değil, diğer toplumsal gruplardan da etkilenmiştir. Bu nedenle bu çalışma, Türkiye'de yaşanan kalkınma ve muhafazakarlaşma sürecinin "toplumsal tarihinin" yazılması çabalarına mütevazı bir katkı olarak değerlendirilmelidir. ABSTRACT This study focused on the relationship between the rise of the conservatism and the development process in Turkey after WW2. The efforts to explain this relationship are ineffective because of two problems. The first one is the lack of historical sources showing the trend and kind of conservatism at this period. The second problem is the confusion over two different conservatisms: A conservatism seen as a barrier to capitalist development on the one hand, and a conservatism as a counter-ideology to Enlightenment on the other. Because of this confusion conservatism is regarded as a dependent variable to the development. This thesis aimed to contribute to the discussion, trying to solve those problems. Firstly, it focused on the cultural transformation the development studies forsaw in the underdeveloped countries and argued that this transformation refered only to create a capitalist rationality. Then it showed, this transformation has occured in postwar years in Turkey. Finally, the propaganda practices of the political parties (assumed as a reflection of the cultural and economical demands of the social groups) is studied. This showed the rise of conservatism in the presense of a rapid development. And I concluded that the conservatism is not a dependent variable and related with the peculiarities of the societal structure, the historical events and its effect over the social groups. This is also valid for the economical transformation. Therefore, this thesis should be seen as a moderate contribution to the efforts of writing “social history” of the development and conservatisation process in the postwar years in Turkey.