Geliştirilmiş bütünleştirici modelin otizm spektrum bozukluğuna sahip çocukların ifade ettikleri kelime ve hece sayısının arttırılmasındaki etkililiği


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2015

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Özlem Toprak

Danışman: DİLEK ERBAŞ

Özet:

Bu araştırmada, otizm spektrum bozukluğuna sahip çocukların ifade ettikleri kelime ve hece sayısının arttırılmasında, doğal dil öğretim yöntemlerinden geliştirilmiş bütünleştirici modelin etkililiği incelenmiştir. Araştırmada aynı zamanda geliştirilmiş bütünleştirici modelin, katılımcıların ifade ettikleri kelime ve hece sayılarını genelleme ve sürdürmeye etkisi de belirlenmiştir. Katılımcıların ifade ettikleri kelime ve hece sayısının arttırılmasında geliştirilmiş bütünleştirici modelin etkili olup olmadığına yönelik, aileleri ve öğretmenlerinin görüşleri alınarak sosyal geçerlik verileri toplanmıştır. Araştırmanın katılımcılarını, Sakarya’da bulunan Adapazarı Özel Eğitim Anaokulu'na devam etmekte olan ve yaşları üç ve altı arasında değişen, otizm spektrum bozukluğu tanısı almış iki kız ve bir erkek çocuğu oluşturmuştur. Araştırmada bağımsız değişkenin bağımlı değişken üzerindeki etkisini en az bir katılımcıda incelemeyi ve bu süreci iki farklı katılımcıda tekrar sınamayı amaçlayan ve kalıcılığı değerlendirmeye olanak sağlayan tek-denekli araştırma modellerinden katılımcılararası yoklama evreli çoklu yoklama modeli kullanılmıştır. Bu araştırma, toplu yoklama, öğretim, izleme ve genelleme oturumlarından oluşmuştur. Araştırmada elde edilen veriler grafiksel analiz tekniğiyle analiz edilmiştir. Grafiklerde "yatay eksen" oturum sayısını, "düşey eksen" ise doğru tepki sayılarını göstermiştir. Araştırmanın sonucunda geliştirilmiş bütünleştirici modelin otizm spektrum bozukluğuna sahip çocukların ifade ettikleri kelime ve hece sayısının arttırılmasında, bu dil becerilerini sürdürmede ve farklı kişi, ortam ve materyallere genellemelerinde etkili olduğu belirlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Geliştirilmiş Bütünleştirici Model, Otizm Spektrum Bozukluğu, Doğal Dil Öğretim Yöntemleri. ABSTRACT Purpose of the present study was to determine the efficiency of enhanced milieu teaching to increasing the number of expressed in words and syllables of children diagnosed with autism spectrum desorders. This study also was to determine the effectiveness of enhanced milieu teaching on generalization and maintenance of participants’ number of expressed in words and syllables. Social validity data of the efficiency of enhanced milieu teaching to increasing the number of expressed in words and syllables of participants’ collected with parents’ and teachers’ views which determined. The participants were two girls and one boy with autism spectrum desorders, between 3-6 years of ages, who were attending to Adapazarı Special Education Pre-School. A multiple probe design across participants, was used to determine the effects of independent variable on dependent variable on at least one participant and replicated same process on two different participant. Maintenance was assessed with three probe sessions after the intervention sessions. This study, which tests the efficiency of enhanced milieu teaching to increasing the number of expressed in words and syllables of children diagnosed with autism spectrum desorders, consists of collective examination sessions, follow up sessions and generalization sessions. Data collected in the study were analyzed by graphical analysis technique. Horizontal axis shows the number of sessions, vertical axis shows the proportion of correct reactions. The result of the study shows that enhanced milieu teaching method is effective to increasing the number of expressed in words and syllables of children diagnosed with autism spektrum desorders. The participants were able to generalize the learned skills on different areas, materials and people. Key Words: Enhanced Milieu Teaching, Autism Spectrum Desorders, Naturalistic Language Teaching Methods.