İsmail Raci Faruki, Seyyid Muhammed Nakib El-Attas ve Seyyid Hüseyin Nasr’a göre bilginin Batılı ve İslami temelleri


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Elif Afra Eroğlu

Danışman: İLHAN KUTLUER

Özet:

Bu çalışmada, İsmâil Râcî Fârûkî, Seyyid Muhammed Nakib el-Attas ve Seyyid Hüseyin Nasr bağlamında bilgi ve bilimin ontolojik ve epistemolojik esaslarına yönelik Batılı ve İslâmi yaklaşımlar incelenmektedir. Bu incelemede, ilkin, üç mütefekkire göre, Batılı bilgi ve bilimin tarihsel arkaplanı soruşturulduktan sonra bunun ideolojik, felsefî ve dinî formları üzerine yoğunlaşılmaktadır. Bununla birlikte Batılı bilginin tek ve saf bir içerikten ibaret olduğu ve tek bir yönteme dayandığı gibi mutlak nesnellik iddiaları, bilgi ve bilimin dünya görüşü ve kültür gibi sosyal çevreye bağımlı olduğu yaklaşımından hareketle eleştiriye tabii tutulmaktadır. Çalışmanın ikinci kısmında üç düşünürün bilgi ve bilimden ne anladıkları ve bunların İslâmi temellerine dair neler düşündükleri soruşturulmaktadır. Son bölümde ise Fârûkî, Attas ve Nasr’ın Batılı bilgi ve bilime eleştirileri ile çözüm olarak sundukları teklifler ortaya konulmaktadır. Burada, ‘İslâmîleştirme’ teklifleri olarak , Fârûkî’nin tevhidi merkeze alan ‘bilginin İslâmîleştirilmesi’ projesi; Attas’ın ‘din, hikmet, adalet, edeb, insan, bilgi ve üniversite’ şeklinde belirlediği yedi unsurlu kavramsal şemanın ontolojik zeminini teşkil eden ‘bilginin Batılılaştırılmaktan arındırılması’ önerisi ile Nasr’ın birden çok yöntem ve ezelî hikmet için referans kaynağı teşkil eden bir kozmolojiye dayalı olarak te’sis ettiği ‘İslâmî bilim’ kavramsallaştırması gündeme getirilmektedir. -------------------- This research delves into the Western and Islamic dimensions of the ontological and epistemological principles of knowledge and science according to İsmail Râcî Fârûkî, Sayyid Muhammed Nakib al-Attas and Sayyid Hüseyin Nasr. Initially the study investigates the historical origins of Western knowledge and science, and then focuses on its ideological, philosophical and religious forms. However, the claims of absolute objectivity and that Western knowledge has a pure content and is based on a single method are also criticized with the approach that knowledge and science are dependent on social environment such as world view and culture. The second part of this study examines what these three thinkers understand by knowledge and science and their Islamic foundations. In the last section, Fârûkî, Attas and Nasr's criticisms of Western knowledge and science and their alternative (solutions) proposals are presented. These proposals of “Islamization” include Fârûkî’s ‘Islamization of knowledge’ project which is centred on tawheed; Attas’s proposal of ‘de-westernization of knowledge’ which is (has an ontological basis) based on a seven-tiered conceptual scheme consisting of religion, wisdom, justice, adab, human, knowledge and university and Nasr's conceptualization of ‘Islamic science’ based on a cosmology, that constitutes a reference source of multiple methods and the idea of eternal wisdom.