Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, İktisat Fakültesi, Maliye Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2015
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: BAŞAR SOYDAN
Danışman: AHMET BUMİN DOĞRUSÖZ
Özet:TÜRK VERGİ HUKUKUNDA VERGİ İNCELEMESİ Vergi denetimi, beyana dayalı vergi sistemlerinin ayrılmaz bir parçası olup; bu sistemlerin sigortasıdır. Vergi incelemesi ise, vergisel arama ile birlikte, vergi denetim araçlarından en önemlisidir. Vergi incelemesi, esas olarak, ödenmesi gereken vergilerin doğruluğunu araştırmak, tespit etmek ve sağlamak amacıyla yürütülen bir faaliyettir. Vergi denetim ve vergi inceleme yetkisi, anayasal bir yetki olan vergilendirme yetkisinin bir uzantısıdır. Vergi incelemesi müessesesi, çeşitli anayasal ve yasal dayanaklar temelinde uygulama alanı bulabilmektedir. Nezdinde inceleme yürütülen vergi yükümlüleri açısından ağır etki ve sonuçları olan bu müessesenin, uluslararası hukuktan, Anayasa’dan ve yasalardan kaynaklanan çeşitli hukuki sınırları da bulunmaktadır. Vergi incelemesi müessesesi, diğer vergi denetim araçlarıyla birlikte, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nda ve bu Kanun’a dayanılarak çıkarılan ikincil mevzuatta düzenlenmiştir. Vergi incelemesi müessesesinin uygulanmasında, İdare’nin birtakım yetki ve sorumlulukları; ama aynı zamanda, vergi yükümlülerinin de birtakım hak ve ödevleri bulunmaktadır. Müessesenin hukuka uygun yürütülebilmesi için söz konusu yetki, sorumluluk, hak ve ödevlerin doğru şekilde ortaya koyulması gerekmektedir. Bu çalışmada vergi incelemesi müessesesi, bir hukuk müessesesi olarak ele alınmıştır. İlk bölümde vergi incelemesinin vergi denetimi içindeki yeri tespit edilmiş; vergi incelemesine ilişkin mevzuatın ve vergi incelemesinde rol alan idari birimlerin tarihi gelişimi verilmiş; vergi incelemesine yakın konu ve müesseseler ayırılarak çalışma konusu sınırlandırılmış ve vergi incelemesinin genel esasları bağlamında çeşitli ülke örnekleri verilmiştir. İkinci bölümde, müessesenin hukuki nitelendirilmesi yapılarak; hukuksal dayanak ve sınırları belirlenmiştir. Son bölümde ise vergi inceleme süreci, kapsamı, hukuki etkileri ve sonuçları itibariyle; İdare’nin ve vergi müfettişlerinin yetki ve sorumlukları ile vergi yükümlülerinin hak ve ödevleri temelinde ayrıntılı olarak irdelenerek; vergi incelemesi müessesesinin düzenlenişi ve uygulanışıyla ilgili birtakım sonuçlara ulaşılmıştır. Anahtar Kelimeler : Vergi Denetimi; Vergi İncelemesi; Vergi Usul Kanunu;Vergi Denetim Kurulu; Vergi Yükümlüsünün Hakları; Vergisel Adli Arama; Vergi Müfettişi; Vergi İnceleme Raporu. ABSTRACT TAX EXAMINATION IN TURKISH TAX LAW Tax auditing is an essential part of tax systems based on declaration while being the insurance of these systems. Tax examination, on the other hand, amongst with taxational judicial search, is the most important means of tax auditing. Tax examination, in its very fundemental meaning, is the process of researching, determining and assuring the accuracy of the taxes that are to be paid. The authority of tax auditing and tax examination are the extentions of the constitutional authority of taxation. The institution of tax examination can find fields of application on the basic constitutional and legal basis. This institution, which has grave consequences for the taxpayers that are subject to the examination, has various legal boundaries that emerge from domestic and international laws, and the constitution. The institution of tax examination, amongst with the other instruments of tax audit, is put in order with the Tax Procedure Law (No.213) and the sub-legislations inacted upon the mentioned law. While the administration has various power and responsibilites on the application of tax examination, the taxpayers have various rights and duties. For the execution of the institution in compliance to the law, the mentioned powers, responsibilities, rights and duties must be presented in the correct way. This research approaches the institution of tax examination as an institution of law. Section one identifies tax examination’s place in tax auditing; informs about the historical development of legislation on tax examination and the roles of administrative units; narrows down the field of research by identifying topics and institutions close to tax examination, and gives examples on the general principals of tax examination from different countries. In the second section, legal qualification of the institution along with its legal basis and boundaries are defined and determined. Finally in the last section, considering the process, reach, legal effects and consequences of tax examination, various conclusions on the topic of regulation and application of tax examination institution are reached by a thorough examination of the administration and tax inspectors’ power and responsibilities on the basis of taxpayer’s rights and duties. Keywords : Tax Auditing; Tax Examination; Tax Procedure Law; Tax Auditing Board; Taxpayer Rights; Taxational Judicial Search; Tax Inspector; Tax Examination Report.