Çalışanların kurumsal sosyal sorumluluk algılarının örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkisi ve iş tatmininin aracılık rolü: Turizm ve otelcilik sektörü üzerine bir araştırma


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, İşletme Fakültesi, İşletme Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2018

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: MOHAMMED MOHAMMED KUNDA

Danışman: GÖKSEL ATAMAN BERK

Özet:

Bu tez çalışmasında, çalışanların paydaş gruplara yönelik Kurumsal Sosyal Sorumluluk (KSS) faaliyetlerine ilişkin algısının onların tutumsal ve davranışsal sonuçları üzerindeki etkisi ve bu ilişki üzerinde iş tatmininin aracılık rolünün Türk turizm ve konaklama sektörü bağlamında incelenmesi hedeflenmiştir. Daha belirgin olarak, literatürde belirtildiği gibi bireysel seviyedeki KSS konusundaki çoğu araştırma, sıklıkla KSS faaliyetlerinin tek bir boyutunun etkisini ölçmekte veya paydaş teori perspektifinden ziyade farklı bir perspektiften KSS algısını ölçen ölçek kullanmaktadırlar (El akremi et al., 2015). Bu nedenle bu çalışma, mevcut çalışanların, toplum ve çevre, çalışanlar, müşteriler ve devlet olmak üzere dört paydaş grubuna yönelik KSS faaliyetlerine ilişkin algılarının Örgütsel Vatandaşlık Davranışı (ÖVD) üzerindeki etkisi konusunda yapılan önceki çalışmaları genişletmektedir. Sosyal kimlik teorisiyle uyumlu olarak, çalışanların örgütlerini içsel ve dışsal paydaş gruplara karşı sosyal olarak sorumlu olduklarını algıladıklarında, örgütle özdeşleştiklerini ve böylelikle iş tatminlerinin arttığı ve bu durumun da çalışanların sahip olduğu resmi iş beklentilerinin dışında kalan içten gelerek iş yapma isteğini yükselttiği tartışılmıştır. Bu kapsamda İstanbul ve Antalya bölgesindeki tatil köyleri, beş yıldızlı oteller ve tur operatörlerinin tam zamanlı ve yönetici olmayan çalışanları olan 229 beyaz yakalı çalışandan veri toplanmış ve hipotezlerin test edilmesi için çoklu regresyon analizi yapılmıştır. Çalışma sonucu, çalışanların toplum ve çevre, ve hükümet gruplarına yönelik KSS faaliyetlerine ilişkin algılarının ÖVD üzerinde anlamlı ve pozitif etkisi olduğu, çalışan gruplarına yönelik KSS faaliyetlerine ilişkin algılarının ise içsel ve dışsal iş tatmini üzerinde anlamlı ve pozitif bir etkisinin olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca çalışanların KSS algıları ve ÖVD arasındaki ilişkide iş tatmininin aracılık rolü olmadığı bulunmuştıur. ABSTRACT The current study aimed to examine the effect of employees’ perception of CSR activities towards multiple stakeholders on their attitudinal and behavioural outcomes, as well as to examine the mediating role of job satisfaction on these relationships within the context of Turkish tourism and hospitality sector. More specifically, as noted in the literature, most of the researches at the individual level of CSR often measure the effect of a single dimension of CSR activities or use a scale that measure CSR perception from different perspective rather than stakeholder theory perspective (El Akremi et al., 2015). Therefore, this study extends the previous researches by examined the effect of incumbent employees’ CSR perceptions towards four dimensions of stakeholders namely: society and environment, employees, customers and government on their OCB. In consistent with social identity theory, we argued that when employees perceived their organization as a socially responsible towards its internal and external stakeholders, they strongly identify with the organization and subsequently can increase their job satisfaction and in turn promote their discretionary behaviour that is above and beyond formal job expectations. Data were collected from 229 white collar employees, working full-time in non-managerial position of five-star hotels/resorts and travel services in Istanbul and Antalya region of Turkey and multiple regression analysis was adapted to test the hypotheses. The result of the study showed that two of the four CSR dimensions (CSR towards society and environment and government) had a significant and positive effect on OCB while CSR towards employee was the only variable that had significant and positive effect on employee job satisfaction (intrinsic and extrinsic). The finding of the mediation analysis unfortunately failed to support the mediation effect of job satisfaction on the relationship between CSR perceptions and OCB.