XII. Yüzyılda Kuzey Afrika İtalya ticari ilişkileri


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2013

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: İbrahim Altan

Danışman: İSMAİL SAFA ÜSTÜN

Özet:

Dünya tarihinde önemli medeniyetlerden bir kısmının Akdeniz havzasında ortaya çıktığı bilinmektedir. Çalışmamızda ele aldığımız bölge, Akdeniz’in batısında kalan ve İslâm dünyası ile Katolik dünya arasındaki ilişkiler açısından çok önemlidir. İslâm ordularının Mısır’dan başlayan fetih hareketi ile Müslümanlar Kuzey Afrika’yı fethetmekle kalmamış aynı zamanda fethettikleri yerlerde yeni şehirler ve ordugahlar kurarak bu toprakları kendilerine vatan yapmışlardır. Kuzey Afrika sahil şeridinde görülen ekonomik ve sosyal canlılık Akdeniz’in diğer kıyısındaki İtalyan Şehir Devletleri ile ilişkilerin kurulmasını sağlamıştır. Akdeniz’in iki yakasındaki ilişkilerin tarihi temellerinin olduğu bilinmektedir. Çalışmamızda Kuzey Afrika ile İtalya’daki şehir devletleri arasındaki ticari ilişkileri ele aldık. Kuzey Afrika konusunda bir sınır koyup Libya’da Trablus şehrini sınır olarak kabul ederek, buradan itibaren daha batıda kalan bölgeyi ve bu bölgeyi etkileyen Sahra, Sûdan ve Gâna bölgelerini ele almaya çalıştık. Kuzey Afrika ile İtalya arasındaki ilişkilerde, İtalyan şehir devletleri arasında Pisa (Piza), Amalfi ve Genova (Cenova) ön plana çıkmakla birlikte Pisa daha öncelikli ve önemli bir konuma sahiptir. Kuzey Afrika’da XII. yüzyılda hüküm süren Zîrîler (972-1152), Murâbıtlar (1056-1147) ve Muvahhidler (1130-1269) İtalyan şehirleriyle iyi ilişkiler kurulmasına ve bu ilişkilerin sürdürülmesine gayret göstermişlerdi. Ticaretin gelişmesi, halkın zenginleşmesi ve devletlerin güçlü hale gelmesini de peşinden getirdiğinden ticari hayatın sürdürülebilir olması için gerekli tedbirler alınmış, ortaya çıkan arızî durumlar suhûletle çözülmüş, ticari ürünlerin sayısını artırmak için tekstil, ziraat, hayvancılık, deniz ürünleri, madenler ve ihtiyaç duyulan konulara yatırımlar yapılmıştır. Kuzey Afrika limanlarına mal getirilmesi, malların korunması, gümrüklerde memurların tüccarlara iyi davranması, denizde korsanlık olaylarının engellenmesi, yollarda güvenliğin sağlanması, kervanların korunması, tüccarların haklarının takip edilmesi, vergiler, para basımı vb. konular idarecilerin gündemini işgal etmiş ve bu konularda ihtiyaç duyulan düzenlemeler yapılmıştır. ABSTRACT It is known that some of the important civilizations in the history of the world emerged in the Mediterranean basin. In our study, we have discussed the region that is placing in western part of the Mediterranean region and this region is very important in terms of the relations between the Islamic world and the Catholic world. When the conquest movement of Muslim armies started from Egypt, they did not satisfy with the conquest of North Africa, furthermore these lands were made homeland by establishing new cities and encampments. Economic and social vitality along the Mediterranean Coast of North Africa has led to the establishment of relations with the Italian City States in the other side of Mediterranen sea. In our study, the trade relations between North Africa and Italy, city-states were discussed. Particularly considering Tripoli, Libya as a limit to our study we tried to study western region of Tripoli and the region have affects on that region like Sahra, Sudan and Gana. In relations between North Africa and Italy, between the Italian city-states, although Pisa, Amalfi and Genova come to the fore, Pisa has an important and preferential position. The Zirids (972-1152), the Almoravids (1056-1147) and the Almohads (1130-1269) who ruled in North Africa in XII. Century tried to establish good relations with the Italian cities and to maintain these relationships. Because of the development of trade leads to the enrichment of the public and makes states stronger, the necessary measures have taken to bring sustainable commercial life, to solve problems arise accidentally and to increase the number of commercial products, in the textile, agriculture, livestock, marine products, metals and in the required subjects investments were made. To bring goods to the North African ports, protection of goods, customs officers behave well to traders at custom, prevention of piracy incidents on the roads, the provision of security, the protection of the caravans of traders to follow the rights of traders, taxes, coining money etc. issues have occupied the agenda of the rulers and necessary regulations were made about these issues.