Antik kent ile bu mekanı üreten toplumun değerler sistemi arasındaki ilişkinin incelenmesi ve Atina örneği

---

Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2003

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Aynur Can

Danışman: AYŞE GÜNER

Özet:

Antik kent ile bu mekanı üreten toplumun değerler sistemi arasındaki ilişkinin incelenmesi ve Atina örneği. Tezin temel hareket noktası, kent formu ile toplumsal değerler sistemi arasında bir ilişki olduğu varsayımına dayanmaktadır. Kent formunun yaşanan toplumsal içeriğin özel bir biçimi ve tercihi olarak biçimlendiği düşünülmektedir. Kent formu bağımlı değişken, söz konusu içeriği hazırlayan koşullar, bağımsız değişken olarak ele alınmakta ve iki değişken arası ilişkinin niteliği sorgulanmaktadır. Bağımsız değişkenin açılımı olan koşullar, antik kent modelini genellediği düşünülen, Klasik Yunan çağında Atina kentinde incelenmektedir. Birinci bölümde kavramsal çerçeve yer almaktadır. İnsan kavramı ve boyutları, mekan kavramı ve boyutları, kültür ve kent kültürü kavramları açıklanmaktadır. Ardından kente yönelik yaklaşımlar değerlendirilmekte ve eksikliği düşünülen yanlar vurgulanmaktadır. İkinci bölümde antik kent, tarihsel zeminde açıklanmaktadır. Üçüncü bölümde, Zevi, Roth ve Sennett'in görüşlerinden yararlanarak, kent formunu oluşturan etkenler araştırılmaktadır. Bunlar doğal yapı faktörleri, tarihi, sosyal, ekonomik, teknik koşullar ve inançsal, düşünsel, estetik kabul ve tercihler olarak sistematize edilmektedir. Barthes'in şehir göstergebilimine ait görüşlerinden beslenen bir yöntem kullanılmaktadır. Somut kent formundan soyut toplumsal değerler sistemine yol alan tümevarım yaklaşımı sergilenmektedir. Dördüncü bölümde bu yöntem MÖ. 5. ve 4. yüzyılda Atina kentine uyarlanmaktadır. Kent toplumsal değerler sisteminin göstergesidir. Toplumun yaşadığı coğrafik, tarihi, ekonomik ve sosyolojik koşullarının birikimli ve etkileşimli varlığından süzülerek oluşan yaşama biçimi ve değerler sistemi bütünü, le toplumun dünya görüşü ve mekan algısının mimariye özel biçimini verdiği düşünülmektedir. Examining the relation between antique city and the values of the society which built up this space. The base of this thesis is that there is a correlation between the city form and social values. İt is thought that city form is shaped up a special kind of social contex which is lived in and prefered. İt is corsidered that city form is dependent variable, the conditions which have prepeared this form independent variable. Considering the city form as dependent variable the conditions which have prepeared this form as independent variable, the quality of the correlation between two variables is questioned. The conditions of independent variables have been questioned in classical age of Ancient Greek Athens, which is thought as the symbol of antique city. İn the fist part, there is conceptuel framework and human concept and dimension, space concept and dimension and culture and city culture have been explained. Beside this, approaches of the philosophers to city analyses are evaluated and the parts considered to be locking are emphasised. İn the second part, antique city is explained on historical base. İn the third part, by benefiting from the ideas of Zevi, Roth and Sennett , the factors which consist of city form are systematized. These are naturel structure factors, historical, social, economical and technical conditions, preferences related with belief, though and aesthetics. As a method, Barthes's semiology is used. The induction method that reaches from concrete city form to abstarct social values is used. İn the forth part, this method is adapted to Athens in B.C. 5. and 4. centuries. The city is the indicator of the value of the society which live there. İt's considered that the whole value system formed by the existence of mutual influence and accumulation of the geographic, economical, historical and sociological conditions in which the society lives, in summary, the world view of the society and conception of space give the architecture its special form.