Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2002
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Şerafettin Pektaş
Danışman: CEMİL ÖZTÜRK
Özet:Cumhurbaşkanı İsmet İnönü'nün otoriter kişiliğinde simgeleşen 1938-1950 döneminde Cumhuriyet gazetesi, içinde bulunduğu sürecin özelliklerine göre farklılaşabilen bir yayın siyaseti izlemiştir. II. Dünya Savaşının başladığı yıllarda, özellikle Nadir Nadi'nin yazılarıyla hükûmetin dış politikasına aykırı bir tarzda Almanya taraflısı yayınlar yapan Cumhuriyet, bu siyasetini 1944 yılı ortalarına kadar sürdürmüştür. Cumhuriyet, bu izlediği yayın siyasetinden dolayı 1941 Haziranına kadar kapatma cezaları alırken, hükûmetin Almanya ile yaptığı Saldırmazlık Anlaşması ile bu ülkeyle yakınlaşması, Cumhuriyet'in bu tarihten itibaren yayınlarında daha serbest davranmasına neden olmuştur. 1944 yılında Almanya ile ilişkilerini kesen hükûmet, dış politikada ortaya çıkan bu tavrını basına da yansıtmış, bir taraftan o güne kadar serbest bıraktığı Turancı yayın organlarını kapatırken, diğer taraftan Turancı düşünceyi savunanları Almanya ile işbirliği yaptıkları gerekçesiyle mahkemelere sevketmiştir. Cumhuriyet, bu yeni döneme uyum sağlamakta zorluk çekmemiş, dış politika konularındaki yazılar daha çok Abidin Daver ve Yavuz Abadan tarafından yazılmaya başlanmıştır. Türkiye, San Fransisco Konferansıyla savaş sonrası dünyasında kendine yer edinmeye çalışırken, Cumhuriyet de bu döneme uyum sağlamış, gazetede dış politika konularında Amerika taraflısı yazılar önemli yer tutmaya başlamıştır. Cumhuriyet bu süreçte iktidarın Amerika yanlısı dış siyasetine destek verirken, Sovyet karşıtı siyasetin de ateşli bir taraftarı olmuştur. II. Dünya Savaşının 1945'te Müttefiklerin zaferiyle bitmesi, Türkiye'de yeni bir süreci başlatmış, yasalarda demokratikleşmeyi amaçlayan değişiklikler yapılmıştır. İnönü'den CHP'nin "Değişmez Genel Başkan" ve "Millî Şef" sıfatlarının da geri alındığı savaş sonrası dönemde, Demokrat Parti kurulmuş ve 1946'da ilk çok partili seçim yapılmıştır. Demokrasi tartışmalarının daha çok yapıldığı seçim sonrası dönemde, Nadir Nadi ve Cumhuriyet DP'nin yanında yer almış, iktadardaki CHP'ye ekonomi, eğitim, sağlık konularında eleştirilerde bulunmuştur. 14 Mayıs 1950'de yapılan seçimlerde ise, CHP 27 yıllık iktidarını DP'ye devrederken, Cumhuriyet'in sahibi ve başyazarı Nadir Nadi DP'den milletvekili olarak Meclise girmiştir. SUMMARY During the period of 1938-1950 symbolized by the authoritative personality of President İsmet İnönü, the newspaper Cumhuriyet has followed a publishing policy variable with the characteristics of the period in which it survived. In the years in which the II. World War started, Cumhuriyet which made publications in favor of Germany opposing the foreign policy of the government especially with writings of Nadir Nadi, carried on this policy till the mid of the year 1944. Cumhuriyet, while it was subjected to be closed until June of the year 1941 due to this publication policy it followed, after the government acted a Nonaggression Agreement with Germany leading the two countries to be closer, this caused Cumhuriyet to act more independent in its publications after this date. The government cancalled its relations with Germany in 1944, also reflected on the press its view noticed in foreign policy, and while closing the Turanian publication means which were left free till that date on one side, brought those who defended the Turanian idea into court due to the reason that they cooperate with Germany. Cumhuriyet had no diffuculty in adapting itself to this new period and mostly Abidin Daver and Yavuz Abadan started to write about foreign politics. Turkey, while trying to find a place for itself within the Post-War world with San Fransisco Conference, Cumhuriyet accommodated with this period, and in writings about foreign affairs American views started to take an important place in the newspaper. Cumhuriyet, in this course, while sporting the government's Amerikan-sided foreign policy, has been a passionate defender of anti-Soviet policy. The fact that the II. World War ended in 1945 with the glory of Alliances, has started a new course in Turkey; changes have been made aimed at maintaining democracy in law. During the Post-War term in which the titles "Unchangeable General Chairman" and "National Chief" of the CHP were taken back from İnönü, Demokrat Parti has been founded and in 1946 the first multy-party election was made. In the Post-Election term in which rather more democracy discussions were made, Nadi Nadi and Cumhuriyet took place by the side of DP and criticized the governing CHP in the subjects such as economy, education and health. In the the elections made on the date May 14th, 1950, while CHP transferred its power of 27 years to DP, Nadir Nadi, the owner and editor of Cumhuriyet has entered the National Assembly as a representative from DP.