Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, İşletme Fakültesi, İşletme Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2000
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: CAVİT LEVENT ÖZÖLMEZ
Danışman: GÖKSEL ATAMAN BERK
Özet:Hızlı bir teknolojik, sosyal ve ekonomik gelişmenin yaşandığı günümüz dünyasında işletmeler açısından kalıcılığı sağlayabilmenin temel unsuru bu değişime ayak uydurmaktır. Çevresel koşulların hızla değiştiği böyle bir ortamda artık değişimin kendisi değişmeyen faktör haline gelmiş bulunmakta, değişime ayak uyduramayan işletmeler ise bu yarışta geride kalmaya, en sonunda da yok olmaya mahkum olmaktadır. İçinde bulunduğumuz bilgi çağının hakim çevresel değişmeleri olarak karşımıza çıkan küreselleşme ve bilgi işleme ve haberleşme teknolojisinde yaşanan gelişmeler, ülkeler arasındaki sınırları ortadan kaldırmış ve işletmeler arasındaki rekabetin uluslararası boyuta taşınmasına sebep olmuştur. Bunlarla birlikte, sanayi toplumundan bilgi toplumuna geçiş sonucunda değişen arz-talep dengelerinin bir neticesi olarak ortaya çıkan değişim ihtiyacı, organizasyonların yapı ve işleyişlerini de önemli ölçüde etkilemiştir. Yok olma tehlikesi karşısında işletmelerin, varlıklarını sürdürebilmeleri için mevcut faaliyetlerini gözden geçirerek yeni kavram ve teknikleri uygulamaları zorunlu hale gelmiştir. Günümüzde ise sadece, öğrenmenin sonu gelmeyen bir süreç olduğu gerçeğini görerek, sürekli gelişme inancını benimseyen ve bu inancı şirket kültürünün bir parçası haline getiren işletmelerin ayakta kalmaları mümkündür. Benchmarking de II.Dünya Savaşı sonrasında Japonlar'ın öncülüğünde başlatılan 'Kalite Devrimi'nin özellikle 1970'li yılların sonlarında tüm dünyayı etkisi altına alması sonucunda, işletmelerin rakiplerini geçmek için yeni yollar aradığı bir dönemde ortaya çıkmış ve resmi olarak uygulanmaya başlanmış bir yönetim tekniğidir. En basit ifadeyle, bir ürün, hizmet ya da süreci en iyi şekilde gerçekleştiren işletmeyi veya işletmeleri bulma, onlardan öğrenme ve öğrendiklerini kendi süreçlerine uyarlama işlemi olarak tarif edebileceğimiz benchmarking, Türkiye'deki özel sektör işletmelerinin kalite sistemlerine ve sürekli iyileştirme çalışmalarına 1980'lı yılların sonlarına doğru yönelmeleri sebebiyle, ülkemizde yeni tanınmaya ve uygulanmaya başlanan bir tekniktir. Bu çalışmanın hazırlanış amacı günümüzde sınırlı sayıda bulunan ve gelecekte daha yaygın olarak kullanılması beklenen söz konusu teknikle ilgili uygulamalara yardımcı olmak ve benchmarking'e olan ilginin arttırılmasına bir nebze olsun katkıda bulunabilmektir. Çalışmanın birinci bölümünde benchmarking tanıtılmış, özellikleri ve gelişmesi hakkında bilgiler verilmiştir. İkinci bölümde ise benchmarking türleri ve uygulama aşamaları detaylı olarak incelenmiş, benchmarking'in faydaları, çalışmalarda yapılan hatalar ve uyulması gereken temel kurallardan bahsedilmiştir. Üçüncü bölümde benchmarking'in çağdaş yönetim yaklaşımları içindeki yerine değinilmiş, bu bağlamda benchmarking'in TKY, değişim mühendisliği ve öğrenen organizasyonlar ile ilişkileri incelenmiş ve sonraki aşamada benchmarking'in dünyadaki ve Türkiye'deki durumu ele alınmıştır. Dördüncü bölümde ise dünyadaki benchmarking uygulamalarından örneklere yer verilmiş, daha sonra biri kamu sektörünü, diğeri imalat sektörünü, sonuncusu ise hizmet sektörünü temsil eden bu örnek olaylar hem kendi aralarında, hem de teori ile karşılaştırmalı bir analize tabi tutulmuştur. Bu analiz sonucunda görülmüştür ki, dördüncü bölümde bahsedilen üç örnek olay da dahil olmak üzere tüm benchmarking uygulamaları ülkelere göre, kültürlere göre, benchmark edilen süreçlere göre ve benzeri etkenlere göre farklı yaklaşımlar ve özellikler sergilemektedir. Bu sebepledir ki, benchmarking'i daha önce uygulamamış organizasyonların olduğu gibi, benchmarking'i uygulamakta olan organizasyonların da birbirlerinden öğrenecekleri çok şey bulunmaktadır. Bu çalışmada örnek olaylara yer verilmesinin sebebi ise biraz olsun bu amaca hizmet edebilmektir. SUMMARY The Western world has discovered the tool that Japan used so successfully to close the quality and productivity gap in the 1960s and '70s--benchmarking. After World War II, Japanese managers intently studied North American production methods. They looked at the best there was to offer, went home and found ways to do it better. Today, managers in the United States and Europe are trying to turn the tables by using this tool to close the gap on their domestic and foreign competitors. The term 'benchmark' comes from topography and refers to a mark made upon some object in a land scape indicating its elevation, to be used as a reference point by surveyors. But in a quality context it has a different meaning referring to a quality improvement methodology; benchmarking has been defined as 'the process of continuously comparing and measuring your processes against other organizations worldwide to gain information on their practices, processes or methodologies and adapt them to yourself which will help your organization to take action to improve its performance'. Essentially, benchmarking is an organized method for collecting data that can be used to improve internal administration, product manufacture, sales efficiency, service delivery, etc.. It is an effective approach to promoting organizational change. Without benchmarks, managers tend to describe changing customer requirements based on history rather than on market realities or objective evaluations. Since benchmarking has just appeared on the horizons of some organizations' fields of vision, it is often confused with other, more familiar forms of data gathering. Benchmarking is not the same as surveying in which data are gathered from a number of organizations and used in computing means and distribution patterns. Surveys almost always focus on history rather than causes. In addition to this, benchmarking is not only competitive analysis or 'number crunching', nor is it spying, espionage or stealing. In contrast, the aim of benchmarking is to locate organizations that do something (usually a work process) exceptionally well, and then to develop a data-sharing relationship with them for the purpose of mutual learning. Benchmarking is truly a process of organizational learning. It tries to close the gap between one organization and the rest of the field. It assumes that having data on how the best organizations perform will be useful in increasing the internal rate of improvement. Benchmarking is not an end in itself. It is one of a number of tools that can contribute to building an overall culture of improvement and thereby lead to the development of a learning organization. It is a particularly important tool because it requires managers to both focus on the performance of internal activities and consider adopting innovative external practices and ideas. In the first part of this study, benchmarking and its characteristics are defined, and the history of benchmarking is narrated. In the second part, the types, steps, benefits of benchmarking, the common mistakes and greatest barriers in benchmarking and also its ethical rules and principles are explained. In the third part, the relationships between benchmarking and Total Quality Management, reengineering and learning organizations are described and subsequently the application of benchmarking both in the world and in our country is examined. In the fourth and last part of the study, three case studies from goverment, manufacturing and service sector are examined and analysed. As a result of this analysis, it is seen that all of the benchmarking studies differ from each other due to countries, cultures, the processes that are benchmarked and similar factors. This shows us that there are many lessons for organizations to learn from each others' practices and also all organizations need to look across and outside themselves to identify and emulate the best.